Đông Nam Bộ: Cần thiết thành lập Quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng

Theo TS.Trương Minh Huy Vũ, việc giải quyết tình hình lao động, hạ tầng, các vấn đề quy hoạch đều tựu trung ở vấn đề mấu chốt là thể chế. Và trong đó, Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phát triển vùng Đông Nam Bộ đã chỉ ra một số thể chế quan trọng, trong đó có thể chế hội đồng vùng, quy hoạch vùng, liên kết vùng…

Hiện tại, TP.HCM hoặc các tỉnh trong vùng thành lập một “quỹ vùng”, có thể gọi là Quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng Đông Nam Bộ. Việc thành lập Quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng là hết sức cần thiết. Quỹ được hình thành từ vốn ngân sách nhà nước (bao gồm ngân sách Trung ương và các địa phương), nguồn xã hội hóa và các nguồn khác.

Quỹ có nhiệm vụ đầu tư, đảm bảo nguồn vốn cho các dự án trọng điểm mang tính liên kết vùng; tài trợ cho các hoạt động quản lý, quản trị, nghiên cứu và nâng cao năng lực quản lý. Việc có được một quỹ đầu tư hạ tầng chung cho toàn vùng với cơ chế mở sẽ thúc đẩy quá trình phát triển và liên kết các địa phương trong Vùng Đông Nam Bộ, đặc biệt là đối với vấn đề hạ tầng, giao thông, một yếu tố đang kìm hãm sự phát triển và khai thác hết tiềm năng của Vùng.

Qua phân tích hiện nay, TS Huy Vũ cho rằng, có thể có 2 lựa chọn. Thứ nhất là TP.HCM và các tỉnh trong vùng có thể thành lập Quỹ phát triển hạ tầng giao thông vùng. Nhưng đến thời điểm này, trong khuôn khổ quy định không cho phép địa phương huy động, phân bổ và chia sẻ nguồn lực để thực hiện các hoạt động có tính chất vùng.

TS. Trương Minh Huy Vũ cho rằng, việc thành lập Quỹ phát triển hạ tầng giao thông vùng là hết sức cần thiết.

Theo TS. Huy Vũ, trong trường hợp xin thí điểm cũng sẽ phát sinh nhiều vấn đề. Sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế chính sách phát triển TP.HCM thì chỉ có duy nhất Thành phố có cơ chế sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư vào các dự án vùng.

Thứ hai là phương án do Thủ tướng Chính phủ thành lập và trực thuộc hoặc gắn kết với Hội đồng Điều phối Vùng Đông Nam Bộ đang trong quá trình thành lập. Qua phân tích, ông Vũ cho biết, có thể chọn phương án thứ hai. Tức phương án Chính phủ thành lập Quỹ và gắn với Hội đồng điều phối vùng để huy động nguồn lực; đảm bảo được tinh liên kết, phối hợp giữa các địa phương và các bên liên quan. Nếu được thiết kế phù hợp, Quỹ sẽ trở thành cơ sở và công cụ hiệu quả để phát huy vai trò của Hội đồng điều phối Vùng.

Phó Viện trưởng HIDS Trương Minh Huy Vũ cũng cho rằng, nếu chọn phương án này, TP.HCM và các địa phương trong vùng cần phải chuẩn bị kiến nghị để hình thành ý tưởng các dự án hạ tầng giao thông ưu tiên ở từng giai đoạn để đề xuất.

“Trong thời gian hình thành Quỹ vùng, Thành phố có thể tận dụng điều khoản đề xuất tại nội dung thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển TP.HCM, đó là “HĐND Thành phố quyết định sử dụng ngân sách Thành phố để thực hiện dự án, công trình giao thông đường bộ có tính chất vùng, liên vùng nằm trên ranh giới, địa giới hành chính giữa Thành phố và địa phương khác, các dự án quốc lộ, cao tốc đi qua địa bàn Thành phố; hỗ trợ các địa phương khác trong nước, hỗ trợ một số địa phương tại một số nước khác trong trường hợp cần thiết” để thực hiện các công trình mang tính chất vùng, liên vùng”, TS. Trương Minh Huy Vũ – Phó Viện trưởng HIDS đề xuất.