TP.HCM dùng dữ liệu thay hồ sơ giấy

Đầu tháng 10.2024, anh Thành Nam (ở P.An Lạc, Q.Bình Tân) nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng (GPXD) theo hình thức trực tuyến. Sử dụng tài khoản định danh điện tử VNeID đăng nhập vào Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) TP.HCM, anh Nam điền các thông tin theo biểu mẫu, đính kèm file chụp hình sổ đỏ, bản vẽ công trình và đơn đề nghị cấp GPXD theo mẫu rồi gửi đi. Ngày hôm sau, hệ thống gửi tin nhắn hồ sơ của anh hợp lệ, hướng dẫn cách thức nộp lệ phí và hẹn 2 tuần sau trả kết quả. "Nộp trực tuyến có thể tranh thủ ngồi ở nhà làm thay vì lên bộ phận một cửa bốc số thứ tự rồi ngồi chờ", anh Nam chia sẻ.

Ảnh: Sỹ Đông

Hiện nhiều nhóm thủ tục được liên thông trên cổng dịch vụ công giúp người dân không phải mất thời gian làm từng thủ tục, điển hình như liên thông đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi. Chị Diệu Mi (ở P.26, Q.Bình Thạnh) khi được công chức phường hướng dẫn, thao tác trên máy tính chừng 10 phút là hoàn thành. Chị cho biết, mỗi bước xử lý hồ sơ đều được nhắn về điện thoại nên khá thuận tiện cho người dân nộp lệ phí hoặc kiểm tra, bổ sung giấy tờ cần thiết. Sau 2 ngày, chị Diệu Mi nhận được kết quả giấy khai sinh, rồi nhận thẻ BHYT qua đường bưu điện sau chừng 10 ngày.

Đầu năm 2024, Văn phòng Chính phủ khuyến nghị UBND TP.HCM khắc phục điểm nghẽn 5 nội dung liên quan đến cải cách TTHC: công bố thủ tục còn chậm; tỷ lệ thủ tục cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao; tỷ lệ giải quyết TTHC trễ hẹn còn cao, cần kéo giảm; tỷ lệ số hóa, kết quả giải quyết TTHC còn thấp; thanh toán trực tuyến.

Ông Đặng Quốc Toàn, Chánh văn phòng UBND TP.HCM, cho biết UBND TP đã ban hành kế hoạch khắc phục các điểm nghẽn nêu trên, đến nay đạt được những kết quả nhất định. Đối với 28 lĩnh vực TTHC chậm công bố, đến nay TP.HCM đã công bố 25/28 lĩnh vực, 3 lĩnh vực còn lại dự kiến công bố trong tháng 10.2024. Về dịch vụ công trực tuyến, TP.HCM đang áp dụng 966/1.966 TTHC đủ điều kiện, tăng so với cùng kỳ năm 2023. Để khuyến khích người dân nộp hồ sơ trực tuyến, TP.HCM miễn phí 121 thủ tục ở 5 nhóm: hộ tịch; cấp giấy phép cho người nước ngoài làm việc tại VN; cấp GPXD; đăng ký kinh doanh; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất.

Trong 9 tháng đầu năm 2024, TP.HCM tiếp nhận hơn 15 triệu hồ sơ, trong đó hơn 8,8 triệu hồ sơ nộp trực tuyến, tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn gần 98%. Việc đồng bộ, kết nối dữ liệu giải quyết TTHC giữa cổng dịch vụ công TP.HCM với hệ thống quản lý chuyên ngành của các bộ vẫn còn nhiều khó khăn. Dù vậy, TP không ngừng nỗ lực kết nối, đồng bộ dữ liệu gần 2,7 triệu hồ sơ (đạt 34,4%). Về thanh toán trực tuyến, TP.HCM có 324/978 TTHC thực hiện thanh toán trực tuyến trên cổng dịch vụ công, các thủ tục còn lại chuyển khoản qua mã QR, tích hợp biên lai điện tử với cổng dịch vụ công.

TP.HCM đã cắt giảm từ 1 - 2 bước trung gian không cần thiết trong quy trình nội bộ đối với 1.180 TTHC, qua đó cắt giảm 3.512 giờ làm việc. Đối với các thủ tục nộp trực tuyến có thành phần hồ sơ là mẫu đơn, tờ khai thì người dân, doanh nghiệp (DN) không cần phải scan, ký số gửi kèm nữa vì các mẫu đơn, tờ khai đã được điện tử hóa trên cổng dịch vụ công. Riêng chữ ký số, Ban Cơ yếu Chính phủ cấp 23.171 chữ ký số cho tổ chức, cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn; các DN cấp gần 1,6 triệu chữ ký số cho người dân, tương đương 27% người trưởng thành có chữ ký số.

BỚT CHI PHÍ PHOTO BẢN SAO

Trong chỉ đạo mới đây về dịch vụ công trực tuyến, TP.HCM đặt ra mục tiêu mới năm 2025 toàn bộ TTHC đủ điều kiện được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến toàn trình và tối thiểu 80% hồ sơ xử lý hoàn toàn trực tuyến. Trao đổi với PV Thanh Niên, Giám đốc Trung tâm chuyển đổi số TP.HCM Võ Thị Trung Trinh nhận định để đạt mục tiêu trên cần có sự tương tác đến từ 2 phía, gồm cơ quan nhà nước và người dân, DN.

Để giảm thành phần hồ sơ phải nộp, bà Trinh cho hay TP.HCM triển khai theo hướng khai thác dữ liệu kết quả của các cơ quan hành chính, nếu đã có thì không yêu cầu người dân, DN cung cấp lại. Đơn cử như thủ tục xin GPXD gồm các thành phần: đơn đề nghị cấp giấy phép, bản sao sổ đỏ, bản vẽ thiết kế xây dựng thì có thể khai thác dữ liệu đất đai thay thế cho sổ đỏ, sử dụng bản vẽ số, ký số thay cho bản vẽ giấy. Đến khi làm thủ tục hoàn công, cập nhật biến động nhà ở vào sổ đỏ thì công chức dùng dữ liệu GPXD đã được cấp, còn chứng từ liên quan nghĩa vụ tài chính hoàn toàn có thể liên thông thuế.

Thực tế, việc sử dụng dữ liệu mang lại nhiều tiện lợi, tiết kiệm chi phí cho người dân và DN. Trong 9 tháng đầu năm 2024, Hệ thống thông tin giải quyết TTHC TP.HCM tiếp nhận 2,7 triệu hồ sơ, kết nối xác thực định danh được 2 triệu lượt. Bà Trinh cho rằng nếu tính chi phí xác thực một lượt tối thiểu 10.000 đồng thì hệ thống đã tiết kiệm được rất lớn nguồn lực mà trước đây phải yêu cầu người dân cung cấp bản sao CCCD và sổ hộ khẩu.

Hiện Trung tâm chuyển đổi số TP.HCM phối hợp Sở Công thương tái cấu trúc biểu mẫu đối với 42 TTHC dựa trên khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký DN. Theo đó, DN chỉ cần nhập số đăng ký DN thì các thông tin khác sẽ hiển thị đầy đủ, đây là cơ sở để bỏ thành phần bản sao đăng ký DN khi nộp hồ sơ.

GIẢI BÀI TOÁN DÙNG 2 HỆ THỐNG

Ghi nhận tại nhiều cơ quan hành chính, chỉ tiêu hồ sơ dịch vụ công trực tuyến đang trở thành áp lực đối với công chức và lãnh đạo đơn vị. Để nộp hồ sơ trực tuyến, người dân phải tạo tài khoản trên cổng dịch vụ công quốc gia, cổng dịch vụ công TP.HCM hoặc đăng nhập bằng tài khoản VNeID. Dù cách đăng ký không khó nhưng với người dân lao động, người cao tuổi thì không hề đơn giản, chưa kể trụ sở phường ở gần nên nhiều người muốn nộp trực tiếp cho tiện. Khảo sát một số phường, không ít công chức hướng dẫn người dân cách nộp hồ sơ trực tuyến ngay tại trụ sở, có nơi làm thay cho người dân, hoặc nhận hồ sơ giấy rồi dùng tài khoản của mình để nộp.

Ông Lê Tiến Sĩ, Chánh văn phòng UBND Q.1, cho rằng yếu tố quyết định đến tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến là sự hưởng ứng của người dân. Do vậy, quận đẩy mạnh tuyên truyền, hình thành thói quen sử dụng thiết bị di động, máy tính để nộp hồ sơ, giảm việc đi lại, tăng tính minh bạch và công khai trong quá trình giải quyết hồ sơ hành chính. Song song đó, địa phương ứng dụng công nghệ thông tin số hóa đầu vào hồ sơ, tài liệu, điện tử hóa mẫu đơn, áp dụng cơ sở dữ liệu dân cư vào tra soát tự động điền thông tin vào mẫu đơn... để tiết giảm chi phí về giấy tờ cho người dân và DN.

Một bất cập khác công chức đang đối mặt là nhận hồ sơ trên cổng dịch vụ công thống nhất nhưng lại xử lý qua phần mềm chuyên ngành. Lý giải cho bất cập trên, bà Võ Thị Trung Trinh cho biết hiện vẫn còn nhiều dữ liệu chưa thống nhất, chưa kết nối giữa TP.HCM với các bộ, ngành, khiến công chức phải dùng song song 2 hệ thống. Khi dữ liệu được kết nối đầy đủ, công chức chỉ cần dùng một hệ thống dịch vụ công của TP.HCM để tiếp nhận, xử lý và trả kết quả cho người dân, DN.

Dù vậy, bà Trinh cho biết việc tạo lập dữ liệu là một quá trình dài, như Singapore cũng phải mất 20 năm mới hoàn thiện. Dự kiến tháng 12.2024, Trung tâm chuyển đổi số TP.HCM đưa vào khai thác, sử dụng nền tảng số hóa dùng chung. Đây là một thành phần của mô hình chính quyền số, cung cấp dịch vụ lưu trữ, quản lý, chia sẻ, khai thác tài liệu trên một nền tảng dữ liệu dùng chung cho các hệ thống thông tin của TP.HCM. Nền tảng này hướng đến mục tiêu tạo lập và lưu trữ dữ liệu thống nhất, tái sử dụng nhiều lần và tiết kiệm, tiện lợi cho công tác số hóa tại tất cả quận, huyện, sở, ngành.

Nguồn: Văn phòng UBND TP.HCM - đồ họa: bảo nguyễn