Từ khởi đầu thuận lợi ở Berlin, Cu li không bao giờ khóc đặt chân tới 18 liên hoan phim (LHP), đoạt nhiều giải thưởng. Tác phẩm mang về giải Phim xuất sắc hạng mục Phim quốc tế dự thi tại LHP Quốc tế Jeonju (Hàn Quốc), Phim châu Á xuất sắc tại LHP châu Á - Đà Nẵng (DANAFF), Phim châu Á đầu tay xuất sắc do ban giám khảo NETPAC lựa chọn tại LHP Quốc tế QCinema (Philippines).
Trở về từ chuyến đi châu Âu, bà Nguyện (NSND Minh Châu đóng) mang theo hũ tro cốt của chồng và một con cu li do ông để lại. Giữa lúc tâm trạng rối bời khó lý giải, bà hay tin cô cháu gái Vân (Hà Phương) chuẩn bị đám cưới với cậu người yêu kém tuổi Quang (Xuân An) một cách đầy bất ngờ. Tình cờ quen biết cậu trai trẻ, bà Nguyện rủ đi cùng một chuyến thật xa, hội ngộ những người bạn thân đã nhiều năm bà không liên lạc.
Câu chuyện của Cu li không bao giờ khóc là hành trình bà Nguyện giữ chặt mối dây liên hệ với quá khứ, khắc họa đời sống hiện tại với những dư âm phức tạp của biến chuyển xã hội, trong góc nhìn trầm mặc, chiêm nghiệm đầy chất thơ. Đứa cháu gái tuổi thanh xuân bị tật nguyền của bà Nguyện lại đang đứng trước một quyết định hôn nhân chóng vánh, như khúc quanh đầy hoài nghi giữa hiện tại và tương lai. Hai con người xung khắc, hai thế hệ xa xôi, cách biệt: người dì già nua bị giày vò bởi những ký ức vô định, đứa cháu gái non nớt lại chìm trong bao nỗi âu lo, trăn trở về một tương lai chưa rõ hình hài.
Với Cu li không bao giờ khóc, Phạm Ngọc Lân đã trình làng bộ phim truyện đầu tay ấn tượng, cuốn hút với sức mạnh hình ảnh và cách kể chuyện đậm chất Bắc. Bộ phim đen trắng tuyệt đẹp về một Hà Nội vừa thân thuộc, vừa lạ lẫm.
Diễn xuất của dàn diễn viên, đặc biệt là NSND Minh Châu, Hà Phương, Xuân An để lại nhiều dấu ấn. Chỉ bằng ánh mắt, nghệ sĩ Minh Châu thể hiện rõ nét người phụ nữ ở tuổi xế chiều, sống với những năm tháng tươi đẹp của quá khứ bằng một hiện tại trần trụi. Hà Phương (cụt một tay) và nhiều diễn viên phụ khuyết tật làm bộ phim thêm độc đáo qua lối diễn rất đời.
Mong tác phẩm điện ảnh đến với khán giả nhiều hơn
Cu li không bao giờ khóc là phim truyện dài đầu tay của đạo diễn Phạm Ngọc Lân. Nhà làm phim 8X được biết đến với ngôn ngữ điện ảnh giàu chất thơ và chiêm nghiệm, thông qua các phim ngắn Chuyện mọi nhà, Giòng sông không nhìn thấy, Thành phố khác, Một khu đất tốt.
Trong bộ phim tinh tế mới nhất này, Phạm Ngọc Lân đã vẽ nên bức chân dung của một xã hội VN bị giằng xé giữa truyền thống và hiện đại. Những nhân vật chính của phim lạc lõng trong thế giới đang thay đổi này. Hình ảnh con cu li mở đôi mắt tròn xoe nhìn đời mặc cho bao biến cố ập đến là minh chứng rõ nét nhất. Cu li không bao giờ khóc tựa như bức tranh chan chứa hoài niệm, một chuyến phiêu du thanh thoát, trầm mặc, phi thời gian, đưa người xem trở về miền ký ức xa xôi, sâu thẳm nhất. Tác phẩm cũng mở ra một không gian suy tư đầy ám ảnh về kiếp người, về nhân sinh, thế thái với nhiều trăn trở hiện sinh cùng chiều sâu triết lý.
Đạo diễn bày tỏ niềm hân hoan và xúc động khi mang đứa con tinh thần về với quê nhà. Anh tâm sự: "Phim ra mắt và đoạt giải ở LHP Berlin mang đến cho chúng tôi nhiều cảm xúc đẹp. Nhưng tôi cảm giác khán giả nước ngoài không thể hiểu được hết những ẩn ý về văn hóa Việt trong phim. Ngay từ đầu, Cu li không bao giờ khóc đã hướng về người Việt. Tôi hy vọng công chúng Việt mở lòng với bộ phim của chúng tôi cũng như với nhiều phong cách làm phim mới ngoài những dòng phim đang xem thường ngày. Tôi cũng mong mọi người không cho rằng phim tham dự LHP là những tác phẩm khó xem. Bản thân tôi cho rằng việc đưa phim ra rạp không nên chỉ có mục đích duy nhất là kiếm tiền mà cũng nên là cơ hội để cả ê kíp làm phim thực thi trách nhiệm xã hội của mình với sự tử tế sẵn có".
Con cu li, người bạn đồng hành của bà Nguyện, là một mô hình được thiết kế kỳ công bởi các chuyên gia tại Úc. Lúc mới gặp "bạn diễn" đặc biệt của mình, NSND Minh Châu, diễn viên Hoàng Hà (vai cậu trai trẻ bà Nguyện mới quen biết) đôi phần lạ lẫm, có chút khó khăn trong tương tác.
Ý kiến
"Cu li không bao giờ khóc là một bộ phim lớn, u sầu về những điều đã mất trong cuộc đời chúng ta và sự thiếu vắng những thứ để mất. Phạm Ngọc Lân có cái nhìn nhân văn về dấu tích của quá khứ đã qua".
Đạo diễn Trần Anh Hùng (từ Pháp)
"Có lẽ đây là một trong những phim hay nhất của điện ảnh Việt. Bộ phim mang góc nhìn trong veo".
Đạo diễn Phan Đăng Di
"Tác phẩm của Phạm Ngọc Lân mang đến những cảm xúc khan hiếm, khó tìm ở các phim khác của VN".
Đạo diễn Charlie Nguyễn
"Tôi chưa thôi xúc động vì những vẻ đẹp đời thường mà bộ phim khắc họa, ấn tượng cách đạo diễn đưa những ca khúc tiền chiến, trữ tình của các thập niên trước vào phim một cách đầy thơ mộng như Thiên thai, Đất nước trọn niềm vui".
Diễn viên Hồng Ánh