Chủ tịch TP.HCM: Không vay ODA làm metro mà huy động trong dân

Về đơn vị hành chính, ông Phan Văn Mãi cho biết từ nay đến năm 2030, TP.HCM vẫn giữ nguyên 16 quận, 5 huyện và TP.Thủ Đức. Giai đoạn này, TP.HCM sẽ củng cố, tăng chất lượng cơ sở hạ tầng kỹ thuật các địa phương. 5 huyện (Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Cần Giờ) tập trung xây dựng hạ tầng hướng đến các chỉ tiêu đô thị để chuyển lên thành phố trực thuộc tỉnh.

Giai đoạn 2030 - 2040, TP.HCM tổ chức các vùng đô thị gồm đô thị trung tâm, TP.Thủ Đức và các thành phố phía Nam, Tây Nam, Tây Bắc, riêng H.Cần Giờ sẽ tính toán vào thành phố phía Nam hoặc một đô thị đặc biệt.

"Đến năm 2040, TP.HCM sẽ hình thành 5 thành phố giống như TP.Thủ Đức hiện tại, từ đó xây dựng mô hình đa trung tâm", ông Phan Văn Mãi nói. Để phát triển đô thị theo mô hình này, hệ thống đường sắt đô thị (metro) sẽ là phương thức kết nối chính.

NGUYỄN ANH

Về đề án phát triển metro với quy mô vốn hơn 36 tỉ USD, ông Phan Văn Mãi nhìn nhận đây là con số lớn và cần có cơ chế đột phá để huy động nguồn lực. Chủ tịch TP.HCM chia sẻ khi nghiên cứu đô thị của nước ngoài, metro là phương tiện tất yếu để phát triển. Nguồn vốn đầu tư chủ yếu từ ngân sách, chỉ một số hạng mục có nguồn lực xã hội.

Như TP.Busan (Hàn Quốc), nguồn thu từ bán vé, quảng cáo, chi phí cho thuê mặt bằng chỉ chiếm từ 40 - 50%, còn lại phải cấp bù ngân sách và cơ chế khai thác từ quỹ đất dọc tuyến.

Ông Phan Văn Mãi phân tích nếu chia 36 tỉ USD trong 10 năm, mỗi năm gần 4 tỉ USD thì không phải quá nhiều, bao gồm cả huy động nguồn vốn và trả nợ sau này. "TP.HCM không đặt vấn đề vay ODA mà sẽ vay trong dân thông qua trái phiếu metro", ông Mãi nói. Một số ngân hàng lớn trên địa bàn khẳng định nếu lãi suất bằng hoặc cao hơn lãi suất trái phiếu Chính phủ thì có thể huy động được khoản này.

Khi có mạng lưới metro, người đứng đầu chính quyền TP.HCM nhận định không chỉ giúp giải quyết điểm nghẽn về giao thông mà còn phát triển các mô hình đô thị đa trung tâm, khai thác được không gian ngầm và phát triển không gian trên cao.

Đối với tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), dự kiến quý 3 sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng. TP.HCM sẽ thí điểm các cơ chế mới cho tuyến metro số 2 với mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn thành. TP.HCM cũng đang rà soát các vị trí phù hợp mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) để đưa vào đề án, khai thác bù lại ngân sách.

Phải có cơ chế đột phá làm metro

Trình bày đề án đường sắt đô thị, Giám đốc Sở GTVT Trần Quang Lâm cho biết TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2035 hoàn thành 6 tuyến/đoạn tuyến đường sắt đô thị với chiều dài 183 km, tổng kinh phí hơn 871.000 tỉ đồng (36,33 tỉ USD).

Để đạt mục tiêu này, TP.HCM đề xuất 28 cơ chế thuộc 6 nhóm về: quy hoạch; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục, thẩm quyền đầu tư xây dựng; quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ, định mức, đơn giá; tổ chức quản lý, khai thác.

Về tiến độ, UBND TP.HCM sẽ cùng TP.Hà Nội phối hợp Bộ GTVT trình Chính phủ trong tháng 6.2024, sau đó Chính phủ trình Bộ Chính trị cho ý kiến trong quý 3/2024 và trình Quốc hội ban hành nghị quyết tại kỳ họp cuối năm 2024.

NGUYỄN ANH

Trao đổi thêm về mạng lưới metro, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho biết quy hoạch thành phố có 8 tuyến dài 220 km, trải qua nhiều nhiệm kỳ nhưng đến nay chỉ có tuyến số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) gần hoàn thành. TP.HCM nhiều lần thất hứa, dù đến công đoạn cuối nhưng vẫn còn vướng thủ tục, những quy định ngặt nghèo cần phải giải quyết để đưa vào hoạt động an toàn.

"Nếu 200 km còn lại mà thực hiện kiểu như vậy thì không chấp nhận được. Phải làm cách khác từ cơ chế huy động vốn, giải phóng mặt bằng, giải pháp đổi mới thì mới có thể làm được", ông Nên nói thêm.

Dự kiến, 3 đề án trung tâm tài chính quốc tế, phát triển đường sắt đô thị và cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ sẽ được trình Bộ Chính trị và Quốc hội xem xét thông qua vào cuối năm 2024.