Ô tô nhập khẩu bán “phá giá”, gây áp lực lên sản xuất trong nước?

Tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường tính đến hết tháng 7/2024 đạt 163.804 xe các loại, tăng 1% so với cùng kỳ 2023. Doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước giảm 12% trong khi xe nhập khẩu tăng 19% so với cùng kì năm ngoái.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, 7 tháng đầu năm 2024, có khoảng 172.200 ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước được xuất xưởng; giảm so với con số 190.900 xe của 7 tháng đầu năm 2023 và thấp xa so với con số 258.800 xe của 7 tháng đầu năm 2022. Trong khi đó, theo số liệu của các doanh nghiệp, doanh số bán ô tô sản xuất lắp ráp trong nước 7 tháng đầu năm 2024 đạt khoảng 150.000 xe các loại. Vẫn tồn kho khoảng 20.000 xe, trong khi sản lượng đã giảm thấp.

Ngược lại xe nhập khẩu lại tăng nhanh. Theo số liệu của VAMA, doanh số bán xe nhập khẩu 7 tháng đầu năm 2024 đạt 82.167 chiếc tăng cao so với 68.892 chiếc của 7 tháng đầu năm 2023 (tăng 19%).

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, số lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2024 ước tính đạt 91.585 chiếc, với giá trị 1,888 tỷ USD. So với cùng kỳ năm 2023, con số này đã tăng 14,7% về lượng nhưng chỉ tăng nhẹ 0,7% về giá trị.

Còn số liệu của Tổng Cục Hải quan công bố nửa đầu năm 2024 cho biết, Việt Nam đã nhập khẩu tổng cộng 74.585 ô tô nguyên chiếc các loại. Indonesia là quốc gia cung cấp nhiều ô tô nhập khẩu nhất cho thị trường Việt Nam với 32.797 xe, giá trị kim ngạch đạt hơn 478 triệu USD. Thái Lan đứng thứ 2 với 23.736 xe, giá trị kim ngạch trên 463 triệu USD. Tính bình quân xe từ Indonesia nhập về Việt Nam có giá 14.583 USD/chiếc (tương đương với khoảng 360 triệu đồng); còn Thái Lan xe nhập có giá bình quân 19.453 USD/chiếc (tương đương với 470 triệu đồng). Indonesia và Thái Lan chiếm tới 56.533 xe, trong tổng số 74.585 xe nhập khẩu nguyên chiếc nửa đầu năm 2024.

Thời gian qua nhiều mẫu xe nhập khẩu liên tục tung ra những chương trình khuyến mãi, ưu đãi lớn từ hàng chục tới hàng trăm triệu đồng. Các mẫu xe bình dân như Mitsubishi Xpander, Mitsubishi Xforce, MG ZS, MG 5, MG RX5… nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc giảm giá sâu, không khác gì phá giá, đã có doanh số bán tốt và ngày càng mở rộng thị phần.

Toyota Việt Nam trước đây là doanh nghiệp có doanh số bán ô tô sản xuất lắp ráp trong nước lớn, đến nay đã bị xe nhập khẩu đã áp đảo. Chẳng hạn tháng 5/2024 doanh số bán của Toyota đạt 5.496 chiếc, thì xe nhập khẩu nguyên chiếc chiếm tới 3.756 chiếc, xe sản xuất lắp ráp trong nước chỉ đạt 1.740 chiếc. Tháng 6/2024 cũng tương tự, doanh số bán đạt 5.178 chiếc, thì xe nhập khẩu chiếm tới 3.312 chiếc, xe sản xuất lắp ráp trong nước chỉ có 1.866 chiếc. Tháng 7/2024, doanh số bán đạt 6.479 xe, thì xe nhập khẩu nguyên chiếc chiếm tới 3.509 chiếc, xe lắp ráp trong nước 2.970 chiếc.

Các dự báo cho thấy, ô tô nguyên chiếc từ Indonesia và Thái Lan sẽ tràn vào Việt Nam nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Hiện các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ vào Indonesia và Thái Lan, sẽ đẩy mạnh xuất khẩu xe giá rẻ sang các nước khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Dự báo của các doanh nghiệp cho thấy, năm 2024 xe sản xuất lắp ráp trong nước ước đạt sản lượng 340.000 chiếc, tương đương với sản lượng của năm 2023 và giảm khoảng 100.000 chiếc so với năm 2022. Với sản lượng sụt giảm mạnh, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam khó hy vọng khắc phục những bất lợi, để chuyển hóa thành lợi thế.