Thị trường ô tô Thái Lan suy thoái: Bài học quý giá cho Việt Nam

Theo Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI), doanh số bán ô tô tại Thái Lan trong 10 tháng năm 2024 đạt 476.350 xe, giảm 26,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Ước tính, doanh số cả năm chỉ đạt 560.000 chiếc, mức thấp nhất kể từ năm 2009 và còn thấp hơn cả giai đoạn dịch bệnh năm 2021 (754.254 xe). Ngay cả trong tháng 10/2024, tình hình cũng không khả quan hơn khi doanh số giảm mạnh 36,1% so với cùng kỳ, chỉ đạt 37.691 xe, gần tương đương Việt Nam (36.585 xe).

Đáng chú ý, phân khúc xe điện bị ảnh hưởng nặng nề nhất với doanh số giảm 47% trong tháng 10, xuống chỉ còn 4.130 chiếc. Xe hybrid giảm 21%, xe bán tải giảm 42% và xe du lịch giảm 29,7%. Những con số này phản ánh sự suy yếu đồng loạt trên tất cả các phân khúc.

Theo trang Wapcar chuyên theo dõi về thị trường ô tô Đông Nam Á, nguyên nhân chính đến từ sự kết hợp của các yếu tố kinh tế và chính sách. Ngân hàng trung ương Thái Lan thắt chặt việc phê duyệt các khoản vay từ năm 2023 nhằm kiểm soát nợ hộ gia đình, dẫn đến sự suy giảm trong doanh số xe bán tải, vốn là lựa chọn phổ biến của các chủ doanh nghiệp nhỏ. Bên cạnh đó, chính sách khuyến khích xe điện đã vô tình tạo cơ hội cho các hãng xe Trung Quốc ồ ạt tràn vào thị trường, dẫn đến tình trạng thừa mứa và cạnh tranh giá khốc liệt.

Sự cạnh tranh không kiểm soát đã khiến nhiều đại lý ô tô rơi vào khủng hoảng. Hơn 100 đại lý, bao gồm cả các đại lý chuyển từ xe Nhật sang xe Trung Quốc, đã phải đóng cửa. Hệ quả này làm trầm trọng thêm vấn đề, khi người tiêu dùng mất niềm tin vào thị trường. Đồng thời, giá xe mới giảm mạnh cũng làm mất giá trị xe cũ, khiến những người mua xe trả góp gặp khó khăn lớn trong việc thanh toán nợ.

Nhìn từ góc độ dài hạn, ngành công nghiệp ô tô Thái Lan được thiết kế để hoạt động hiệu quả khi doanh số đạt ít nhất 600.000 chiếc mỗi năm. Khi doanh số giảm xuống dưới ngưỡng này, chuỗi cung ứng và mạng lưới đại lý bị phá vỡ, dẫn đến sự sụp đổ của toàn ngành.

Bài học cho Việt Nam

Từ sự suy thoái của Thái Lan, có thể rút ra nhiều bài học quan trọng cho thị trường ô tô Việt Nam để tránh đi vào vết xe đổ. Trước tiên, cần xây dựng chính sách phát triển xe điện một cách hợp lý, không chỉ tập trung vào việc khuyến khích mà còn phải kiểm soát hiệu quả nguồn cung để tránh tình trạng dư thừa như tại Thái Lan.

Việc phát triển thương hiệu ô tô nội địa đóng vai trò cốt lõi trong việc giảm phụ thuộc vào các hãng xe nước ngoài. Thương hiệu như VinFast cần được đầu tư bài bản để không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới mục tiêu xuất khẩu, giống như cách Perodua của Malaysia đã làm. Đồng thời, hệ thống phân phối và các đại lý ô tô cũng cần được bảo vệ và hỗ trợ thông qua các chính sách tài chính linh hoạt và quản lý hàng tồn kho hiệu quả nhằm tăng khả năng thích ứng với biến động của thị trường.

Ngoài ra, các hãng xe tại Việt Nam cần duy trì chất lượng sản phẩm và dịch vụ ở mức cao, tránh chạy theo xu hướng giảm giá bằng mọi giá để giữ lòng tin của người tiêu dùng. Việc tập trung vào nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mang tính cạnh tranh cao sẽ giúp ngành công nghiệp ô tô trong nước xây dựng được vị thế bền vững.

Cuối cùng, Việt Nam cần theo sát những biến động của thị trường khu vực và toàn cầu để đưa ra các điều chỉnh kịp thời, tránh để ngành công nghiệp ô tô rơi vào vòng xoáy khủng hoảng như Thái Lan đã trải qua.