Như chúng ta đã biết, từ quý 4/2022 đến hết tháng 6 năm 2023 tình hình sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, dịch vụ gặp nhiều khó khăn so với nhiều năm trước đại dịch Covid-19.
Doanh nghiệp ít đơn hàng, doanh số bán ra tại thị trường nội địa, xuất khẩu bị giảm sút, hàng tồn kho tăng. Tình hình trên dẫn tới một số doanh nghiệp phải cho công nhân nghỉ việc, giãn việc, làm cầm chừng, thu nhập của công nhân và người lao động gặp khó khăn, chính vì vậy sức mua ở nhóm đối tượng này bị suy giảm mạnh.
Trên thị trường, nhất là ở các thành phố lớn hiện tượng đóng cửa hàng, sang nhượng cửa hàng, cửa hiệu tại các trung tâm thương mại và các cửa hàng bán lẻ diễn ra phổ biến, người dân chuyển sang để dành, tiết kiệm, tích lũy, xuất hiện nhiều trong các tầng lớp dân cư. Điều trên dẫn tới sức mua xã hội đang giảm sút là một điều tất yếu.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, doanh số bán lẻ 6 tháng đầu năm 2023 tăng trưởng trên 12%. Nhưng về quy mô chỉ bằng 80% sức mua xã hội của những năm trước đại dịch. Sức mua xã hội bị giảm sút bởi như hệ thống phân phối quốc gia còn khiếm khuyết. Đặc biệt, hàng hóa từ sản xuất đến tiêu dùng đang phải trải qua quá nhiều khâu trung gian, ép cấp, ép giá của một số chuỗi bán lẻ độc quyền dẫn tới hàng hóa bị “đẩy giá” ở mức vô lý.
Người sản xuất ít được hưởng lợi nhuận hợp lý để tiếp tục sản xuất, người tiêu dùng phải mua với giá cao vô lý, trung gian bán lẻ thu lợi nhuận cao nhất trong chuỗi giá trị sản xuất phân phối tiêu dùng.
Nguyên nhân này tác động vào sự suy giảm của sức mua. Ngoài ra, trên thị trường nội địa hàng rởm, hàng giả, gian lận thương mại còn diễn ra khá phức tạp và phổ biến, chưa bị ngăn chặn làm thiệt hại cho người tiêu dùng, người sản xuất chân chính và sức mua bị “phân tán”.
Đứng trước tình hình trên chúng ta phải làm gì? Một vài tháng nay, nhiều hội nghị góp ý về các giải pháp kích cầu tiêu dùng đã được triển khai mạnh mẽ. Nhiều sáng kiến thiết thực nhằm đẩy mạnh việc hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, tăng doanh số, khôi phục sức mua xã hội.
Từ những thực trạng trên, tôi có một số đề xuất để kích cầu tiêu dùng thiết thực, hiệu quả và thường xuyên hơn ở thị trường Việt Nam.
Về phía Nhà nước, tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công trên các lĩnh vực nhằm tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động. Thực hiện các chính sách giãn thuế, hoãn thuế, giảm thuế VAT và các loại thuế khác với biên độ rộng hơn, thời gian dài hơn và có thể kéo dài hết năm 2024.
Tiếp tục công tác cải cách hành chính, giảm thiểu chi phí tối đa cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, dịch vụ phát triển. Kiểm soát thị trường chống buôn lậu, gian lận thương mại. Bảo vệ những doanh nghiệp, cá nhân làm ăn chân chính, hỗ trợ liên doanh liên kết, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp, của các sản phẩm.
Củng cố hệ thống phân phối, nhất là kênh thương mại truyền thống. Tổ chức các sàn giao dịch hàng hóa nông sản thực phẩm tại các chợ đầu mối vùng, đảm bảo mua bán công khai minh bạch, không ép cấp, ép giá, góp phần đưa giá bán lẻ trên thị trường của một số mặt hàng trở về mức giá hợp lý.
Mở rộng các chuỗi cung ứng ngắn, giảm bớt trung gian, hàng hóa đi thẳng từ sản xuất đến bán lẻ, chống độc quyền mua bán gây thiệt hại cho xã hội, người sản xuất và tiêu dùng.
Riêng việc khuyến mại hiện nay muốn thiết thực, hiệu quả và tạo niềm tin lâu dài cho người tiêu dùng, các đơn vị bán lẻ cần có kế hoạch phục vụ chu đáo lịch sự, trung thực trong thực hiện, các cơ quan cho tổ chức khuyến mại cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, sơ kết rút kinh nhiệm một cách thực chất, nghiêm túc cho các đợt khuyến mại tiếp theo.
Sau mỗi đợt khuyến mại cần định lượng các đơn vị đã làm lợi cho người tiêu dùng được bao nhiêu giá trị, hiện vật, khen thưởng các đơn vị làm tốt, phê bình nhắc nhở các đơn vị yếu kém.
Làm được những vấn đề cơ bản thiết thực trong công tác kích cầu trên, chắc chắn từ nay đến hết năm 2023, các đợt kích cầu tiêu dùng sẽ hiệu quả, thiết thực và bền vững hơn, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, tiêu dùng khởi sắc nhằm góp phần hoàn thành kế hoạch kinh tế xã hội năm 2023 của đất nước làm tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ hơn của những năm tiếp theo.