Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô pick up để làm gì?

Trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính đề xuất, tăng thuế suất với xe pick up chở hàng cabin kép lên bằng 60% với xe ô tô con có cùng dung tích xi lanh. Hiện thuế suất với xe pick up có 3 mức là 15%, 20% và 25%, nếu tăng lên theo đề xuất sẽ là 24%, 36% và 54%. Theo tính toán của các doanh nghiệp, thuế mới sẽ đẩy giá xe bán tăng cao.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, xe pick-up chở hàng cabin kép có khối lượng hàng chuyên chở cho phép tham gia giao thông dưới 950 kg, được xem là xe con và được tham gia giao thông, lưu thông trong đô thị về thời gian và trên các làn đường tương tự như xe ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống. Đồng thời, theo quy định hiện hành về phí, lệ phí, mức thu lệ phí trước bạ lần đầu đối với ô tô pick-up chở hàng cabin kép bằng 60% mức thu lệ phí trước bạ lần đầu đối với xe ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống. Để góp phần bảo đảm việc sử dụng xe ô tô vừa chở người vừa chở hàng theo đúng mục tiêu thiết kế, hạn chế ùn tắc giao thông, tránh lợi dụng chính sách và bảo đảm công bằng, thống nhất, đồng bộ giữa các quy định về chính sách thuế và phí, lệ phí, đề xuất nâng lên.

Tuy nhiên, những căn cứ để tăng thuế mà cơ quan soạn thảo đưa ra, được cho là chưa đủ thuyết phục. Nhiều ý kiến đề nghị giữ nguyên thuế suất với xe pick up như hiện hành, không nên tăng.
Trong Bản góp ý về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề nghị giữ mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt đối với xe bán tải chở hàng cabin kép như hiện hành. Nếu tăng thuế suất lên gấp đôi như dự thảo luật, sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước và sụt giảm đáng kể lượng tiêu thụ xe bán tải.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng có ý kiến tương tự cho rằng, đề xuất tăng thuế suất đối với xe pick-up chở hàng cabin kép chưa thực sự phù hợp với bối cảnh chung của thị trường ô tô hiện nay. Theo phân tích định lượng, việc tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dòng xe này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực, bao gồm: giảm thu ngân sách nhà nước, sụt giảm đáng kể lượng tiêu thụ xe, gây khó khăn cho các doanh nghiệp đã và đang đầu tư mở rộng sản xuất. Đồng thời, chi phí đầu tư phương tiện mới sẽ gia tăng, hạn chế khả năng tiếp cận của doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu thực tế.

Ngoài ra, chính sách này có thể làm giảm hiệu quả của các mục tiêu Chính phủ đặt ra về cân bằng chính sách thuế giữa các dòng xe, bảo vệ môi trường và điều tiết giao thông đô thị.

Tăng thuế để làm gì?

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình) cho rằng, phương tiện này chủ yếu sử dụng trong lao động sản xuất, nhất là khu vực nông thôn. Tại sao phương tiện phục vụ sản xuất, kinh doanh lại phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, vốn là loại thuế để điều chỉnh nhu cầu tiêu thụ? Hơn nữa, trên thị trường ô tô Việt Nam, hiện có một hãng chiếm đến 80% thị phần loại xe này và có cả nhà máy lắp ráp tại Việt Nam. Khi áp thuế như dự thảo, không tác động tới các hãng khác mà đánh thẳng vào một hãng, dễ dẫn tới xu hướng nhà máy của hãng xe này tại Việt Nam bị đóng cửa.

Cách làm này có thể không tương thích với nguyên tắc tạo lập, duy trì môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, bình đẳng, minh bạch theo Luật cạnh tranh và thông lệ quốc tế.

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) cho rằng, xe pick-up chỉ chiếm khoảng 5% thị phần ô tô cả nước vì chỉ những người thực sự cần dùng mới mua. Xe có thiết kế phần sau là chở hàng và hai hàng ghế trước để chở người nhưng hàng ghế thứ hai không thuận tiện cho người ngồi như xe con thông thường. Xe có niên hạn 25 năm, nên không phải là mặt hàng xa xỉ mà để phục vụ nhu cầu thực sự trong vận tải, đi lại. Việc tăng thuế suất với xe pick-up sẽ tác động lớn tới nguồn lực của các doanh nghiệp và người dân.

“Các doanh nghiệp ô tô đầu tư nhà máy tại Việt Nam góp phần tạo việc làm, đóng góp cho kinh tế xã hội, phù hợp với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, trong Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô. Nếu tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, sẽ khiến giá xe tăng cao, làm sản lượng bán sụt giảm, nhà máy có nguy cơ giảm sản xuất, người lao động mất việc làm”, bà Ánh nhận định.

Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) nhìn nhận, hạ tầng giao thông nông thôn tốt lên, nên ngày càng có nhiều người dân sử dụng xe pick-up để chở người và công cụ lao động, phục vụ công việc. Xu hướng này cũng thể hiện sự phát triển, giàu có của nông thôn. Hình ảnh đại gia giàu sang, mặc đồ đẹp lại chạy xe pick-up là không phổ biến. Do đó, theo đại biểu Phương, không có nhiều chuyện lợi dụng thuế thấp, xe giá rẻ để di chuyển thông thường.

Nếu thuế quá cao, người dân không mua được xe lại phải chuyển sang xe không phù hợp, chở phương tiện lao động kềnh càng dễ kéo theo vấn đề về giao thông.