Khủng hoảng đại lý ô tô Trung Quốc: Việt Nam có phải là "bến đỗ" an toàn?

Gần đây, Hiệp hội Đại lý Ô tô Trung Quốc (CADA) đã gửi báo cáo khẩn cấp tới các cơ quan chính phủ, kêu gọi chính sách hỗ trợ để giúp các đại lý ô tô vượt qua khó khăn. Nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng là do nhu cầu tiêu dùng yếu đi trong khi các nhà sản xuất ô tô vẫn tiếp tục gây áp lực bằng cách tăng cường sản xuất và đẩy lượng tồn kho của đại lý lên mức cao. Điều này buộc nhiều đại lý phải giảm giá xe để thu hồi vốn, song giá nhập từ nhà sản xuất không giảm, khiến các đại lý rơi vào tình trạng giá xe bán ra bằng với giá nhập vào, bán càng nhiều càng lỗ.

Nhiều đại lý ô tô đang gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động do sự đứt gãy của chuỗi vốn. Hầu hết các đại lý không sử dụng tiền mặt để mua xe mà phải vay từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính. Khi bán xe, họ phải dùng tiền bán xe trả lại khoản vay để lấy giấy chứng nhận xe từ ngân hàng. Nếu không thể bán xe hoặc gặp vấn đề tài chính, đại lý sẽ không có đủ tiền trả ngân hàng, dẫn đến việc người mua không thể nhận giấy chứng nhận để đăng ký xe.

Các vấn đề này đã dẫn đến nhiều vụ "vỡ trận" trong ngành. Đầu năm 2024, hơn 80 cửa hàng 4S tại Quảng Đông đã đóng cửa. Tiếp đó, vào tháng 6/2024, một tập đoàn đại lý ô tô lớn tại Diêm Thành, tỉnh Giang Tô, cũng lâm vào tình trạng khó khăn và phải bắt đầu tổ chức lại hoạt động. Đến tháng 8/2024, một số đại lý ở Hồ Nam đã ngừng nhận xe từ Beijing Hyundai do áp lực tồn kho quá lớn.

CADA đã gửi báo cáo khẩn cấp lên các cơ quan chức năng, đề nghị có các biện pháp hỗ trợ tài chính, bao gồm việc tăng hạn mức tín dụng và gia hạn linh hoạt các khoản vay, nhằm tránh cho các đại lý rơi vào tình trạng đóng cửa hàng loạt. Tuy nhiên, một số chuyên gia trong ngành tin rằng giải pháp bền vững nhất vẫn là việc giảm giá bán buôn từ các nhà sản xuất để phù hợp với tình hình thị trường.

Với tình hình trên, Chính phủ Trung Quốc đã áp dụng chính sách đổi xe cũ lấy xe mới và tăng mức trợ cấp, điều này mang lại lợi ích nhất định cho ngành. Tuy nhiên, khả năng đưa ra thêm các biện pháp cứu trợ khác là khá thấp trong giai đoạn này. Các chuyên gia tin rằng việc giảm giá xe từ nhà sản xuất sẽ giúp giảm áp lực cho các đại lý hơn là chờ đợi các chính sách cứu trợ mới từ chính phủ.

Việt Nam đón “đại bàng” ô tô Trung Quốc

Trong khi các đại lý ô tô Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng, Việt Nam lại nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà sản xuất ô tô nhờ vào môi trường kinh doanh thuận lợi và tiềm năng phát triển thị trường. Việc chuyển hướng đầu tư này có thể giúp các hãng xe Trung Quốc tìm kiếm cơ hội phát triển mới.

Geely Auto, một thương hiệu nổi tiếng, đã ký hợp đồng liên doanh với Công ty cổ phần Tasco để lắp ráp và phân phối ô tô tại nước ta, với tổng vốn đầu tư gần 170 triệu USD. Nhà máy lắp ráp dự kiến sẽ được xây dựng tại Tiền Hải, Thái Bình, với công suất thiết kế đạt 75.000 xe/năm trong giai đoạn đầu. Dự kiến khởi công vào nửa đầu năm 2025, nhà máy sẽ bàn giao mẫu xe đầu tiên vào đầu năm 2026.

Trong một cuộc gặp gỡ với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Tổng giám đốc Geely đã trình bày chi tiết kế hoạch này, thể hiện cam kết của công ty trong việc phát triển sản xuất tại Việt Nam. Liên doanh sẽ không chỉ dừng lại ở việc lắp ráp xe Geely và Lynk & Co, mà còn có kế hoạch mở rộng sang các thương hiệu khác để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Ngoài Geely, Great Wall Motor cũng đã ký kết hợp tác với Thành An Group, trong khi Chery cũng đã hợp tác với Geleximco để xây dựng nhà máy tại Thái Bình, với công suất lên tới 200.000 xe/năm. BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, cũng bày tỏ ý định xây dựng nhà máy tại Việt Nam trong tương lai gần.

Việt Nam được xem là thị trường tiềm năng với dân số trên 100 triệu người và GDP tăng trưởng cao. Tỷ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam hiện còn thấp so với các nước trong khu vực, tạo ra cơ hội lớn cho sự phát triển. Chính phủ Việt Nam đang xây dựng nhiều chính sách để thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô, tăng tỷ lệ nội địa hóa và hỗ trợ sản xuất trong nước.

Lợi thế về thuế cũng là một yếu tố quan trọng, khi ô tô nhập từ Trung Quốc chịu mức thuế cao hơn nhiều so với xe từ các nước ASEAN. Việc đầu tư vào Việt Nam sẽ giúp các nhà sản xuất Trung Quốc tận dụng thị trường Đông Nam Á hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam trở thành thị trường ô tô lớn thứ tư trong khu vực.