Không thể tính chu kỳ đăng kiểm ô tô chỉ dựa theo số km!

Để bảo đảm ô tô tham gia giao thông trên đường công cộng có tình trạng kỹ thuật tốt và ít gây ô nhiễm môi trường do khí thải gây ra, các xe phải được kiểm tra kỹ thuật định kỳ. Công việc kiểm tra kỹ thuật định kỳ ô tô gọi là Đăng kiểm ô tô và do các Trung tâm (trạm) đăng kiểm thực hiện.

Tuy nhiên, đăng kiểm ô tô ngoài các quy trình, chi tiết kiểm tra kỹ thuật, còn một vấn đề quan trọng khác là xác định chu kỳ đăng kiểm. Nhưng vấn đề ở chỗ, ô tô lại là một loại phương tiện cơ giới đường bộ phức tạp, bao gồm các chi tiết và tổng thành (cụm chi tiết) cơ khí, điện và điện tử. Và mức độ xuống cấp và hư hỏng các chi tiết, tổng thành lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như quãng đường xe đã chạy, khoảng thời gian (kể từ lần đăng kiểm trước), điều kiện vận hành của xe và tuổi của xe (tính theo năm kể từ năm sản xuất xe).

Chính vì vậy, đề xuất tính chu kỳ đăng kiểm ô tô chỉ dựa trên số km mới đây, theo tôi chưa hợp lý và cần nghiêm túc xem xét lại.

Trước hết, cần khẳng định việc lấy quãng đường (km) xe ô tô đã lăn bánh làm yếu tố xác định chu kỳ đăng kiểm là đúng. Bởi lẽ, đây là yếu tố cơ bản nhất. Tuy nhiên, có một thực tế hiện nay là nhiều lái xe (hoặc chủ xe) hay “gian lận” bằng cách quay ngược (tua ngược lại) đồng hồ đo số km xe đã chạy vì mục đích nào đó. Do vậy, nếu chu kỳ đăng kiểm ô tô chỉ căn cứ vào quãng đường (km) xe ô tô đã chạy thì sẽ không chính xác hoàn toàn và thiếu khách quan.

Vì vậy, theo tôi sẽ khoa học và thực tiễn hơn khi đưa thêm những tiêu chí sau vào quy định xác định chu kỳ đăng kiểm:

Thứ nhất, xem xét thời gian tính từ lần đăng kiểm trước của xe ô tô làm yếu tố xác định chu kỳ đăng kiểm ô tô. Bởi lẽ, theo thời gian các chi tiết, tổng thành và vật liệu bôi trơn sẽ hư hỏng và xuống cấp. Phương án này cũng khắc phục được nhược điểm nêu trong yếu tố quãng đường (km) xe ô tô đã chạy. Lái xe (hoặc chủ xe) không thể quay lại (tua lại) đồng hồ thời gian.

Thứ hai, các chi tiết và tổng thành xe cũng bị “lão hóa” theo thời gian. Xe có tuổi càng cao thì các chi tiết và tổng thành xe càng bị “lão hóa”, do đó phải rút ngắn chu kỳ đăng kiểm.

Thứ ba, xem xét điều kiện vận hành (hoạt động) của xe ô tô làm yếu tố xác định chu kỳ đăng kiểm ô tô. Cùng loại ô tô tải kinh doanh dịch vụ vận tải hàng hóa, nhưng ô tô tải tự đổ (xe tải ben) sẽ hoạt động trong điều kiện nặng nhọc và bụi bặm (chủ yếu tại các công trường hay hầm mỏ) hơn nhiều so với xe tải thùng làm dịch vụ vận tải hàng hóa trên các cung đường bình thường. Trong điều kiện nặng nhọc và nhiều bụi bặm như thế, các chi tiết, tổng thành và vật liệu bôi trơn của xe ô tô tải tự đổ sẽ xuống cấp và hư hỏng nhanh hơn so với xe tải thùng. Tương tự, cùng loại ô tô khách nhưng ô tô khách thành phố (xe buýt) có điều kiện hoạt động nặng nhọc hơn ô tô khách liên tỉnh.

Thứ tư, trong thực tế, có nhiều xe ô tô được đóng mới hoặc cải tạo trên nền tảng của một xe ô tô khác. Khi thực hiện đóng mới hoặc cải cải tạo ô tô, chất lượng xe ô tô sau khi cải tạo sẽ không bằng chất lượng xe ô tô nguyên thủy. Điều này cần được xem xét khi xác định chu kỳ đăng kiểm xe ô tô cải tạo hoặc hoán cải.

* Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một chuyên gia có gần 40 năm làm việc trong ngành ô tô tại Việt Nam. Đóng góp bài viết, câu hỏi xin gửi về xe@thanhnien.vn hoặc thainguyenthanhnien@gmail.com.