Nâng hạng thị trường chứng khoán: “Tốt gỗ, tốt cả nước sơn”

Mới đây tổ chức xếp hạng thị trường chứng khoán quốc tế FTSE Russell đã công bố Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách có thể được nâng hạng từ thị trường chứng khoán cận biên lên thị trường chứng khoán mới nổi, mức cân nhắc xếp hạng vẫn giữ nguyên nhưng thực tế thì thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường. Việc sớm nâng hạng thị trường chứng khoán là 1 trong những chỉ đạo xuyên suốt thời gian qua của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Theo ước tính của giới phân tích, với việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi, dòng vốn từ các quỹ ETF chảy vào có thể lên đến 1,6 tỷ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (ước tính tổng tài sản gấp 5 lần so với các quỹ ETF).

Để được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi, thị trường chứng khoán Việt Nam còn vài nấc thang lớn phải bước qua. Về công tác hoàn thiện các tiêu chuẩn nâng hạng thị trường chứng khoán, cơ quan quản lý đã hoàn thiện dự thảo Thông tư sửa đổi 4 thông tư liên quan đến nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.

Trong đó, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mua cổ phiếu vào thời điểm T+0 mà không cần trả tiền mặt ngay và chỉ phải thanh toán ở thời điểm T+2 khi mà cổ phiếu đã về tài khoản. Điều này sẽ giải quyết yêu cầu nâng hạng từ FTSE Russell, đồng thời đáp ứng nguyên tắc DVP hay còn gọi là chuyển giao đối ứng thanh toán của nhà đầu tư nước ngoài đó là thanh toán khi và chỉ khi cổ phiếu đã về tài khoản. Đối với nấc thang minh bạch, từ ngày 1/1/2025 các công ty đại chúng và niêm yết sẽ công bố thông tin định kỳ và bất thường bằng tiếng Anh. Điều này sẽ giúp tăng khả năng tiếp cận thông tin của các nhà đầu tư nước ngoài, tăng tính minh bạch của thị trường.

Giới phân tích đánh giá, thông tư sẽ sớm được triển khai trong quý IV năm nay và là cơ sở để FTSE Russell đánh giá tích cực trong kỳ xếp hạng tháng 9 để từ đó quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam ở kỳ đánh giá tháng 9/2025.

Kỳ vọng từ việc nâng hạng thị trường

Việc nâng cấp từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với thị trường chứng khoán Việt Nam

Bà Phạm Thị Thùy Linh – Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết: “Thông tư đã được lấy ý kiến rộng rãi trên cổng thông tin điện tử chính phủ, website của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đồng thời cũng qua rất nhiều vòng lấy ý kiến của các thành viên thị trường và nhận được sự đồng thuận rất cao. Hiện tại Thông tư đang ở những bước cuối cùng để trình lãnh đạo Bộ Tài chính trong thời gian tới”.

“Tôi đã ở nước ngoài được khoảng 7 năm và trong những năm qua thì tôi vẫn theo dõi sát sao thị trường chứng khoán Việt Nam. Khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng thì các định chế tài chính lớn sẽ đổ tiền vào mua và đây là cơ hội rất lớn cho bản thân tôi và các nhà đầu tư trẻ”, anh Nguyễn Minh Hiếu, nhà đầu tư chia sẻ.

Ông Michael Hung Nguyen – Phó Tổng Giám đốc – CTCP Tập đoàn Masan cho biết: “Tôi nghĩ rằng việc nâng cấp từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với Việt Nam, và việc nâng cấp này sẽ dẫn đến nhiều sự quan tâm mới đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán. Và tôi nghĩ rằng nếu các công ty khác ở Việt Nam tiếp tục làm việc về việc công bố thông tin, quản trị doanh nghiệp và các chương trình ESG mạnh mẽ, thì tất cả chúng ta, tất cả các doanh nghiệp ở Việt Nam đều có thể hưởng lợi từ dòng vốn mới tiềm năng này”.

Nâng cao tính bảo vệ cho nhà đầu tư chứng khoán

Nâng hạng thị trường chứng khoán thành công không chỉ đòi hỏi 1 lớp “nước sơn” đẹp mà còn phải đảm bảo “chất gỗ” bên trong bền bỉ và tốt. Bởi nâng hạng là 1 chuyện còn giữ hạng lại là 1 câu chuyện khác.

Thay đổi các quy định không chỉ để phục vụ việc nâng hạng thị trường chứng khoán mà còn để phát triển thị trường minh bạch và bền vững hơn. Cơ quan quản lý thị trường cũng đang tiến tới những thay đổi để thực sự nâng chất cho thị trường. Bộ Tài chính vừa công bố dự án luật sửa đổi 7 luật, trong đó có Luật Chứng khoán. Tại dự thảo, nhiều đề xuất đáng chú ý được đưa ra nhằm bảo vệ nhà đầu tư, kiểm soát hành vi thao túng.

Nhiều đề xuất đáng chú ý được đưa ra nhằm bảo vệ nhà đầu tư, kiểm soát hành vi thao túng thị trường.

Cũng theo dự thảo, luật hóa quy định về hành vi thao túng thị trường chứng khoán từ Nghị định 156 bao gồm cụ thể các hành vi như mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo mức giá mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường, hay hành vi đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch, hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự.

Thông tin từ Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP Hà Nội, hiện nay, một số đối tượng lợi dụng việc lập, sử dụng hội nhóm trên không gian mạng để kêu gọi, hô hào đầu tư mua một nhóm mã cổ phiếu nhằm mục đích để thao túng giá cổ phiếu, gây tác động xấu đến thị trường chứng khoán cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà đầu tư chân chính.

Ông Lê Đức Khánh – Giám đốc Phân tích, CTCP Chứng khoán VPS cho hay: “Những việc thao túng giá cổ phiếu thường sẽ khó hoặc rất khó hoặc không thể đối với các cổ phiếu bluechips, những cổ phiếu vốn hóa lớn. Việc làm giá cổ phiếu chỉ đến từ các cổ phiếu vừa và nhỏ, đặc biệt cổ phiếu yếu kém, không có kết quả kinh doanh khả quan, những nhóm cổ phiếu mà khối lượng khá bị cạn kiệt, bị co gọn ở một vài cổ đông lớn thì cái đấy nó dễ hơn và đặc biệt nằm trên sàn HSX, HNX. Chúng ta phải đưa ra những tiêu chí cổ phiếu nào chúng ta đầu tư được”.

Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, để đảm bảo độ chuyên nghiệp và quản trị rủi ro cho nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường. Dự thảo sửa đổi cũng đang đề xuất thay đổi cách định nghĩa nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân, ngoài yêu cầu về thu nhập, có thêm quy định phải tham gia đầu tư chứng khoán tối thiểu 2 năm, có tần suất giao dịch tối thiểu 10 lần mỗi quý trong 4 quý gần nhất.

Bà Vũ Thị Thúy Ngà – Phó Tổng giám đốc, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội cho biết: “Nhà đầu tư tổ chức đã tham gia thị trường nhiều hơn và chúng tôi hy vọng rằng trong tương lai thì các quỹ đầu tư, các quỹ bảo hiểm và các tổ chức chuyên nghiệp khác sẽ tiếp tục tham gia tích cực với thị trường”.

Như vậy, các điểm sửa đổi đi theo hướng nâng cao hơn nữa tính bảo vệ cho cộng đồng nhà đầu tư cả cổ phiếu và trái phiếu.

Nói về ý nghĩa của việc xếp hạng, ngôi sao Michelin trong ngành ẩm thực có lẽ là 1 trong những hình tượng gần gũi nhất. Trong ý nghĩa của xếp hạng Michelin, nhà xếp hạng có chia sẻ rằng việc có được 1 hay cả 3 ngôi sao này có thể giúp thay đổi vận mệnh của cả nhà hàng. Nghĩa rằng nếu chất lượng được chứng minh, chắc chắn bạn sẽ thành công.

Cũng giống như việc nhận được 1 sao do Michelin chứng nhận, khi được nâng hạng, “nhà hàng” VN-Index chắc chắn sẽ thu hút thêm được nhiều nhà đầu tư đến thăm, đến đầu tư. Với những thay đổi mang tính tích cực, thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng sẽ nhận tin vui từ FTSE Russell trong tháng 9 năm sau và kỳ vọng xa hơn là được nâng hạng theo chuẩn MSCI, ước tính sẽ đem lại 25 tỷ USD dòng vốn đầu tư cho thị trường chứng khoán Việt Nam tính đến năm 2030.