Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm ảnh hưởng đến 2.215 trường hợp, trong đó có 138 trường hợp ở Q.Gò Vấp và 2.077 trường hợp ở Q.Bình Thạnh. Tại kỳ họp chuyên đề cuối tháng 9.2024, HĐND TP.HCM thông qua nghị quyết tăng tổng mức đầu tư dự án này từ 9.664 tỉ đồng lên 17.229 tỉ đồng, phần lớn do chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Trong tờ trình mới đây, Sở TN-MT đề xuất căn cứ vào nguồn gốc, quá trình, thời điểm sử dụng đất, lý do không đủ điều kiện bồi thường để xem xét hỗ trợ cho các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không đủ điều kiện bồi thường về đất.
Theo đó, trường hợp đất thu hồi không vi phạm pháp luật, không được công nhận quyền sử dụng đất do ảnh hưởng quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, có thể hiện trên giấy chứng nhận nhà đất, ranh thửa địa chính, được địa phương xác nhận không tranh chấp, đang sử dụng ổn định tùy theo thời điểm sử dụng mà có mức hỗ trợ khác nhau.
Nếu sử dụng đất trước ngày 15.10.1993, hỗ trợ về đất bằng 100% đơn giá đất cụ thể tính bồi thường, diện tích tối đa 160 mét vuông, phần diện tích vượt quá nhận hỗ trợ theo loại đất nông nghiệp được phê duyệt. Nếu sử dụng đất từ ngày 15.10.1993 đến trước ngày 1.7.2014, hỗ trợ về đất bằng 100% đơn giá đất bồi thường nhưng phải trừ nghĩa vụ tài chính.
Trường hợp người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai trước ngày 1.7.2014 mà đã sử dụng đất ổn định vào mục đích đất phi nông nghiệp tùy theo thời điểm mà được hỗ trợ từ 42 – 70% đơn giá bồi thường, diện tích tối đa 160 mét vuông. Nếu hiện trạng đang sử dụng vào mục đích đất nông nghiệp thì được hỗ trợ bằng 70% đơn giá đất nông nghiệp để tính bồi thường.
Đối với đất có nguồn gốc là sông, ngòi, kênh, rạch, suối và mặt nước chuyên dùng đã lấn, chiếm và tự chuyển mục đích sử dụng đất thì không bồi thường nhưng được hỗ trợ về đất (gồm phần diện tích đã san lấp và phần diện tích chưa san lấp nhưng có nhà, công trình, vật kiến trúc).
Đối với trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất mà có thời điểm sử dụng đất từ ngày 1.7.2014 trở về sau thì không được hỗ trợ về đất.
Nhà không hợp lệ được hỗ trợ tối đa 80%
Theo đề xuất của Sở TN-MT TP.HCM, nhà ở và công trình khác không có giấy tờ hợp lệ xây dựng trên đất nông nghiệp, tùy theo thời điểm xây dựng được hỗ trợ từ 60 – 70% giá trị xây dựng mới của nhà, công trình xây dựng có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương.
Còn nếu công trình xây dựng trên đất đủ điều kiện bồi thường về đất ở hoặc được hỗ trợ 100% đất ở thì có thể được hỗ trợ 80% giá trị xây dựng. Trường hợp xây dựng từ ngày 1.7.2014 trở về sau không xem xét hỗ trợ.
Về tổ chức tái định cư, trường hợp thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở đủ điều kiện bồi thường về đất ở thì được giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc căn hộ chung cư hoặc nhà ở xã hội.
Trường hợp thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở nhưng không đủ điều kiện bồi thường về đất ở: Nếu diện tích đất ở thu hồi lớn hơn hoặc bằng hạn mức giao đất ở tại địa phương thì giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc căn hộ chung cư hoặc nhà ở xã hội. Nếu diện tích đất ở thu hồi nhỏ hơn hạn mức giao đất ở tại địa phương thì giải quyết tái định cư bằng căn hộ chung cư hoặc nhà ở xã hội.
Trường hợp tổng giá trị bồi thường, hỗ trợ về nhà ở, đất ở không đủ thanh toán giá trị nhà ở trong khu tái định cư đối với trường hợp tái định cư bằng căn hộ chung cư thì địa phương xem xét giải quyết cho thuê, cho thuê mua nhà ở.
Ngoài ra, Sở TN-MT cũng đề xuất một loạt chính sách về hỗ trợ thêm suất tái định cư, chi phí tạm cư, hỗ trợ thêm đối với gia đình chính sách, đất của tổ chức tôn giáo, tài sản công...