ẢNH: H.M
Trong Lời ngỏ Gia đình những nỗi đau ngọt ngào, nhà văn Trương Văn Dân tâm sự:"Mấy năm trước có một số bạn văn và bạn đọc đã đề nghị tôi và Elena nên in chung một tập truyện. Và tập truyện mà các bạn đang cầm trên tay có chủ đề về những mối quan hệ trong gia đình và tình nghĩa vợ chồng". Thế nhưng qua những câu chuyện tình yêu - gia đình của bản thân tác giả, qua những nhân vật mà hai tác giả kể về họ, với nhà văn Trương Văn Dân bạn đọc còn thấy cả những dấu ấn, tác động của một giai đoạn lịch sử và các vấn đề xã hội đương thời; với Elena là ý nghĩa nhân văn trong những thân phận con người, trong sự hòa hợp Đông - Tây.
Chàng sinh viên quê Bình Định Trương Văn Dân đến Ý du học ngành Hóa và Công nghệ dược phẩm khi tuổi vừa tròn đôi mươi. Vượt qua bao khó khăn nơi xứ người, cho đến lúc vươn lên trở thành giám đốc kỹ thuật và trưởng phòng nghiên cứu phát triển dược thú y của một công ty thuộc tập đoàn lớn nhất nước Ý, hành trình của anh luôn có sự hiện diện, song hành, chia sẻ, yêu thương của cô gái người Ý Elena.
Đang thành công với những điều kiện tốt ở trời Âu, cả hai quyết định "bỏ hết" để về VN. Từ đó với Elena là sự hy sinh, hòa nhập và gắn bó của cô dâu Ý với quê chồng. Đọc Hạt bụi lênh đênh của Elena Pucillo Trương do Trương Văn Dân dịch, có thể thấy tình yêu đất Việt thấm đẫm trong từng câu văn tinh tế, mẫn cảm của chị. Trong văn của chị có tiếng rao "Bánh chưng, bánh giò, bánh gai", "Xôi khúc, xôi khúc" (Hà Nội, nét đẹp bí ẩn), có "cà phê Tắt đèn" (tên đặt vui điểm gặp gỡ bạn bè ở chung cư Ngô Tất Tố, Q.Bình Thạnh, TP.HCM, của anh chị), có "bánh mì, bắp, đậu phộng, khoai lang"… Elena có lẽ là cô dâu ngoại quốc hiếm hoi trong ngày lễ Vu lan xin cài lên ngực hai bông hồng trắng - cho mẹ ruột và mẹ chồng với niềm yêu thương vô bờ (Thư viết cho mẹ).
Và độc giả cũng "chứng kiến" cuộc ngược dòng nghẹt thở của người chồng Việt tuổi gần 70 từ VN sang Ý giữa đại dịch Covid-19 trong chuyến bay cuối cùng tới châu Âu, vì không thể để vợ một mình trong tâm dịch. Đó là triết lý và hành động như chính nhà văn đã viết "tình yêu không phải là một sản phẩm đóng gói để sẵn sàng được sử dụng. Nó được giao cho chúng ta chăm sóc, nó cần những nỗ lực liên tục để được tái tạo và hồi sinh mỗi ngày".
Theo nhà văn Trương Văn Dân: "…gia đình là nơi êm ấm nhất nhưng nếu thiếu "tình" thì sẽ mang lại cho ta rất nhiều đau khổ". Trong những truyện ngắn của mình, nhà văn cũng đề cập đến "nỗi đau" khi anh em ruột thịt vẫn có thói giả nhân giả nghĩa, lòng tham, sự lợi dụng vật chất gây nên đau khổ... Trong khi đó, câu chuyện Hạt bụi lênh đênh của Elena lại mang đến một triết lý sâu xa rằng: những người dù không cùng huyết thống, không gia đình, quê hương… vẫn có thể đến với nhau bằng lòng nhân ái, yêu thương, chia sẻ và đó chính là những giá trị thiêng liêng, ý nghĩa cuộc sống, như lời nhà sư bày tỏ "mỗi lần tôi có một cuộc gặp và giúp được một người nào đó thì tôi hiểu lý do vì sao tôi phải sống cuộc sống này".
Elena là tiến sĩ ngôn ngữ và văn học nước ngoài (Đại học Milano, Ý), chị đang dạy tiếng Ý và Văn hóa Pháp tại Trường ĐH KHXH-NV TP.HCM. Niềm hạnh phúc bình dị của cặp đôi Trương Văn Dân - Elena là mỗi ngày bên nhau trò chuyện, đọc sách, viết lách, chia sẻ tình yêu văn chương. Và như bức thư ngày nào anh viết cho chị, sau nửa thế kỷ vẫn luôn được chứng minh: "Tình cảm của chúng ta hôm nay "nhiều hơn ngày hôm qua, nhưng ít hơn ngày mai".
.jpg)
