Tổn thất khó đong đếm của Ukraine khi tháo lui khỏi thành trì Avdiivka

Theo các quan chức phương Tây cấp cao cũng như các binh sĩ Ukraine, hàng trăm người lính Ukraine tại Avdiivka có thể đã bị các đơn vị Nga bắt giữ hoặc bị mất tích trong quá trình rút lui hỗn loạn khỏi thành trì miền Đông này. Đây là một tổn thất lớn đối với Ukraine, một đòn giáng mạnh vào nhuệ khí vốn đang suy yếu của họ.

Lính pháo binh Ukraine nã lựu pháo gần Avdiivka. Ảnh: Nytimes.

Chừng nào Ukraine chưa củng cố được các phòng tuyến mới bên ngoài Avdiivka thì họ chưa thể đưa ra con số chính xác về các quân nhân Ukraine bị mất tích hoặc bị đối phương bắt làm tù binh. Hai người lính có biết về cuộc rút lui của Ukraine ước tính rằng khoảng 850 - 1.000 binh sĩ Ukraine có thể đã bị bắt hoặc bị mất tích. Giới chức phương Tây đánh giá ước lượng này là chính xác.

Thực tế không như nhận định của Mỹ?

Các quan chức Mỹ cho rằng việc Avdiivka thất thủ không phải là bước thụt lùi chiến lược đáng kể. Lập luận của họ là các thành quả mà Nga thu được ở miền Đông Ukraine không nhất thiết làm sụp đổ các hệ thống phòng tuyến của Ukraine. Họ cũng nhận định Moscow ít khả năng tạo ra một cuộc tấn công lớn nữa ngay sau chiến dịch Avdiivka.

Tuy nhiên, việc binh sĩ Ukraine bị bắt có thể làm thay đổi tính toán trên. Các quan chức Mỹ trong các ngày gần đây nói rằng nhuệ khí binh sĩ Ukraine đã bị xói mòn nghiêm trong sau thất bại của chiến dịch phản công năm 2023 cũng như việc thay thế Tổng tư lệnh Ukraine mới đây. Do các vấn đề này, quân đội Ukraine gặp trở ngại đáng kể trong hoạt động tuyển quân.

Giới chức quân đội Ukraine nói rằng họ muốn huy động thêm 500.000 tân binh nhưng yêu cầu này đã vấp phải sự kháng cự chính trị trong nội bộ và đã khựng lại tại Quốc hội nước này. Việc hàng trăm binh lính Ukraine, bao gồm những người dạn dày trận mạc, bị bắt sẽ khiến Ukraine thêm khan hiếm quân nhân, còn quá trình tuyển binh thì thêm trắc trở.

Như vậy tác động tiêu cực đối với Ukraine từ sự thất thủ của Avdiivka lớn hơn nhiều so với vẻ bề ngoài ban đầu.

Thời gian qua, Bộ Tổng tư lệnh quân đội Ukraine mặc dù thừa nhận có một số quân nhân bị đối phương bắt khi rút khỏi Avdiivka nhưng vẫn cố hạ thấp con số tù binh và tính nghiêm trọng của vấn đề.

Cụ thể, tướng Oleksandr Tarnavsky - tư lệnh lực lượng Ukraine tại khu vực Avdiivka, phát biểu thông qua mạng xã hội Telegram rằng việc rút lui diễn ra theo kế hoạch nhưng “vào giai đoạn cuối, dưới áp lực của lực lượng đối phương áp đảo, một số quân nhân Ukraine đã bị bắt giữ”. Ông này không tiết lộ số lượng binh sĩ Ukraine bị bắt.

Dmytro Lykhovii - phát ngôn viên cho tướng Tarnavsky, phản bác lại các báo cáo về hàng trăm binh lính Ukraine bị bắt, ông gọi đó là thông tin sai lệch. Thế nhưng ông thừa nhận rằng Nga đã bắt một số quân nhân và “một số lượng nhất định” binh sĩ Ukraine đã bị mất tích.

Một quan chức Ukraine cấp cao khẳng định rằng chỉ có 6 quân nhân nước này bi bắt làm tù binh trong cuộc rút lui khỏi Avdiivka. Vị quan chức cho biết, những người lính này, thuộc Lữ đoàn xung kích độc lập số 3, đã bị bắt sau khi hết đạn và mất liên lạc với cấp trên.

Tuy nhiên, một số binh lính và quan chức phương Tây nói rằng Ukraine đã không thực hiện được một cuộc rút lui có trật tự. Theo họ, tình trạng hỗn loạn vào các ngày 16-17/2, khi phòng tuyến Avdiivka sụp đổ, là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới số lượng lớn binh sĩ Ukraine bị đối phương bắt giữ.

Kế hoạch rút lui có nhiều khiếm khuyết, gây hậu quả nặng nề

Theo những người giấu tên này, kế hoạch rút lui của Ukraine được xây dựng quá tệ và khởi động quá trễ.

Rút lui dưới hỏa hực pháo, UAV và máy bay là việc đầy khó khăn. Khi ấy, các chỉ huy phải nỗ lực giảm thương vong và bảo đảm rằng các đơn vị dù lùi lại nhưng không để mất nhiều đất hơn hơn dự tính.

Theo các phỏng vấn với binh sĩ Ukraine, các lực lượng quân sự nước này đã không được chuẩn bị tốt cho tình huống quân Nga xốc tới một cách nhanh chóng ở Avdiivka vào tuần qua.

Ukraine cố tranh thủ thời gian cho lực lượng bộ binh chính quy rút ra khỏi thị trấn. Họ đã huy động lực lượng đặc nhiệm và Lữ đoàn xung kích số 3 tinh nhuệ để yểm trợ cho cuộc rút lui. Nhưng các đơn vị này vẫn không thể làm chậm đà tiến của Nga hoặc đưa được hết quân nhân Ukraine ra khỏi đây.

Về lý thuyết, Ukraine vẫn có thể tiến hành một cuộc rút lui có trật tự, và do đó giảm được thương vong, theo các nhà chiến lược Mỹ. Nhưng để đạt được điều đó, các nhà chiến lược này cho rằng cần phải có kế hoạch kỹ lưỡng, chủ động và từ sớm.

Đối với Ukraine, thách thức rút khỏi Avdiivka thêm phức tạp do Nga đã bao vây thị trấn này trên cả 3 hướng. Chỉ có duy nhất một trục đường giúp ra vào thị trấn này một cách tương đối dễ dàng. Nhưng con đường này đã bị khống chế và mai phục vào đầu tháng 2, khiến cho việc rút lui trở nên nguy hiểm hơn nhiều.

Khi lực lượng Ukraine bắt đầu rút lui, đã xuất hiện các video ghi cảnh các đơn vị Ukraine di tản dưới hỏa lực pháo binh Nga và các thi thể nằm rải rác trên đường đi và dọc theo các hàng cây.

Binh sĩ trong cuộc cho biết, các vấn đề về liên lạc là một nhân tố cản trở rút lui, khiến nhiều người lính bị bắt, bị thương hoặc tử trận. Các đơn vị quân sự Ukraine đã từ lâu gặp khó khăn trong liên lac nội bộ do họ sử dụng các thiết bị điện đài khác nhau.

Nhóm lính Ukraine mà New York Times phỏng vấn được cho biết, một số đơn vị rút lui trước khi các đơn vị khác biết về chuyện này. Điều đó khiến các đơn vị bị bỏ lại đối mặt với nguy cơ bị quân Nga bao vây.

Kể từ khi xung đột vũ trang Nga - Ukraine nổ ra cách đây gần 2 năm, các lực lượng Nga thường xuyên nỗ lực bao vây và bắt lính Ukraine. Hoạt động bao vây của Nga tỏ ra hiệu quả ở Avdiivka bất chấp phòng tuyến chắc chắn của Ukraine. Bản thân điện Kremlin dường như cũng bất ngờ về tốc độ sụp đổ của phòng tuyến Ukraine ở Avdiivka.

Tù binh là một trong các yếu tố tác động mạnh vào tinh thần chiến đấu. Ukraine đã liên tục ép Nga đồng ý trao đổi tù binh.

Tính đến tháng 11/2023, chính phủ Ukraine cho rằng Nga đang nắm trong tay 3.574 tù binh người Ukraine. 

Nguồn: vov.vn