Sau nửa tháng xét xử, hôm qua, Viện KSND TP.HCM (VKS) đã dành gần hết một ngày chỉ để luận tội đối với Trương Mỹ Lan (68 tuổi), 84 bị cáo trong vụ án do đã gây ra thiệt hại cho Ngân hàng (NH) TMCP Sài Gòn (SCB) và Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch HĐQT Công ty Văn Lang và Công ty Capella).
Theo VKS, Trương Mỹ Lan là chủ mưu, cầm đầu, nâng khống tài sản, rồi đưa vào SCB để rút tiền của SCB, gây thiệt hại cho SCB khoảng 498.000 tỉ đồng. Trong đó, Lan và đồng phạm vi phạm quy định cho vay, gây thiệt hại hơn 64.000 tỉ đồng; tham ô tài sản, chiếm đoạt của SCB hơn 304.000 tỉ đồng tiền gốc, hơn 129.000 tỉ đồng lãi phát sinh.
Trương Mỹ Lan cố ý phạm tội trong thời gian dài, có nhiều thủ đoạn tinh vi, phạm tội có tổ chức, đây là những tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. "Tại tòa, bị cáo Lan quanh co, chối tội, không tỏ ra ăn năn; đổ lỗi cho nhân viên, các bị cáo tại SCB. Hậu quả vụ án đặc biệt nghiêm trọng, không có khả năng thu hồi. Vì vậy, cần loại bỏ bị cáo ra khỏi xã hội", VKS đánh giá.
Từ đó, VKS đề nghị tòa tuyên phạt Lan 20 năm tù về tội đưa hối lộ; 19 - 20 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng; tử hình về tội tham ô tài sản. Tổng hợp hình phạt chung mà bị cáo bị đề nghị là mức án tử hình. Lan cũng là người duy nhất trong vụ án bị đề nghị mức án tử hình.
Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị tòa buộc Trương Mỹ Lan có trách nhiệm bồi thường toàn bộ hậu quả thiệt hại do hành vi phạm tội của bị cáo gây ra là hơn 677.000 tỉ đồng và số lãi phát sinh của hậu quả thiệt hại này theo quy định pháp luật.
Theo VKS, trong suốt 10 năm (từ năm 2012 - 2022), Lan đã lợi dụng việc tái cơ cấu NH, sau khi hợp nhất 3 NH, rồi từng bước nắm giữ cổ phần của SCB lên đến hơn 91%. Bị cáo sử dụng SCB như công cụ rút tiền, bố trí nhân viên thân tín của mình vào các vị trí chủ chốt tại NH này. Lan còn chỉ đạo thành lập các công ty "ma"; thông đồng với các công ty thẩm định giá nâng khống giá trị tài sản đảm bảo, chỉ đạo tạo lập số lượng lớn hồ sơ vay vốn khống tại SCB; mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn của NH Nhà nước (NHNN) để che giấu sai phạm.
Để tránh SCB bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, Trương Mỹ Lan chỉ đạo cấp dưới mua chuộc đoàn cán bộ thanh tra. Theo đó, Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng giám đốc SCB) đưa hối lộ cho Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát NH II, Cơ quan Thanh tra giám sát NH, NHNN) lên đến 5,2 triệu USD. Ngoài ra, thuộc cấp của Lan còn đưa tiền và quà cho các thành viên đoàn thanh tra với số tiền từ 20 triệu đồng đến 390.000 USD.
3 cựu lãnh đạo SCB bị đề nghị án chung thân
Đối với các bị cáo chủ chốt của SCB, đều là người có trình độ, có khả năng nhận thức được hành vi nào được phép và hành vi nào là trái pháp luật. Hành vi các bị cáo gây thất thoát đặc biệt lớn về kinh tế, tạo dư luận xấu trong xã hội, nên phải xử lý nghiêm mới đủ sức răn đe.
Từ đó, VKS đề nghị tòa phạt 3 bị cáo: Đinh Văn Thành, cựu Chủ tịch HĐQT SCB (đang bị truy nã); Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng giám đốc SCB; Bùi Anh Dũng, cựu Chủ tịch HĐQT SCB, mức án tù chung thân, về các tội tham ô tài sản và vi phạm quy định về hoạt động của NH, hoạt động khác liên quan đến hoạt động NH.
Riêng hai bị cáo Trương Khánh Hoàng, cựu quyền Tổng giám đốc SCB, và Trần Thị Mỹ Dung, cựu Phó tổng giám đốc SCB, bị VKS đề nghị từ 19 - 20 năm tù về tội tham ô tài sản.
Chồng và cháu gái Trương Mỹ Lan
Chu Lập Cơ (chồng Trương Mỹ Lan, Chủ tịch HĐQT Công ty CP đầu tư Times Square) đã giúp sức cho Lan bằng cách ký các biên bản, đồng ý thế chấp tài sản bảo lãnh cho các khoản vay, gây thiệt hại cho SCB hơn 9.000 tỉ đồng. Từ đó, Chu Lập Cơ bị VKS đề nghị mức án từ 11 - 12 năm tù, về tội vi phạm quy định về hoạt động của NH, hoạt động khác liên quan đến hoạt động NH.
Trương Huệ Vân, Tổng giám đốc Công ty CP đầu tư Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, là cháu ruột của bị cáo Trương Mỹ Lan. Từ năm 2020, Lan chỉ đạo cháu gái thành lập các công ty "ma", thông đồng với bị cáo Trần Thị Mỹ Dung, để tạo lập hồ sơ vay vốn khống, rút tiền từ SCB.
Trương Huệ Vân đã chỉ đạo cấp dưới thành lập, sử dụng 52 công ty "ma"; phối hợp với Dung và nhân viên SCB để lập hồ sơ vay vốn trái quy định. Tổng cộng Vân giúp sức cho Lan chiếm đoạt hơn 1.088 tỉ đồng, gây thiệt hại số nợ phát sinh hơn 25 tỉ đồng. Vì vậy, Vân bị VKS đề nghị phạt từ 19 - 20 năm tù, về tội tham ô tài sản.
Cựu Cục trưởng Đỗ Thị Nhàn nhận 5,2 triệu USD
Nhận hối lộ 5,2 triệu USD, Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát NH II, Cơ quan Thanh tra giám sát NH, NHNN) bị VKS đề nghị tù chung thân. Nhàn bị cáo buộc chỉ đạo thành viên trong đoàn thanh tra báo cáo không trung thực, không đầy đủ về các sai phạm của SCB, che giấu, làm nhẹ sai phạm của SCB để không bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt. Đồng thời, bị cáo còn kiến nghị đề xuất tạo điều kiện cho SCB được tái cơ cấu.
Ngoài Nhàn, các thành viên trong đoàn thanh tra cũng được đưa tiền từ 20 triệu đồng đến 390.000 USD. Theo đó, VKS đề nghị phạt Nguyễn Văn Hưng, cựu Phó chánh thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra, giám sát NH (thuộc NHNN), từ 14 - 15 năm tù, về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, do đã nhận 390.000 USD.
15 bị cáo còn lại bị VKS đề nghị phạt từ 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo đến 12 năm tù. Ngoài ra, 3 bị cáo trong nhóm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng bị đề nghị phạt từ 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo đến 4 năm tù.
Bị cáo Nguyễn Cao Trí có nhiều tình tiết giảm nhẹ
Trong vụ án, Trương Mỹ Lan là người duy nhất với 2 tư cách vừa là bị cáo và vừa là bị hại. Đối với vai trò bị hại, Lan bị Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch HĐQT Công ty Văn Lang và Công ty Capella) chiếm đoạt 1.000 tỉ đồng.
Cụ thể, trước khi Lan bị bắt, Trí nhận tiền nhiều lần, với tổng số tiền 1.000 tỉ đồng của Lan để chuyển nhượng một số cổ phần của Trí trong 3 dự án. Khi biết Lan bị bắt, Trí chỉ đạo người soạn thảo các văn bản thanh lý hợp đồng ủy thác đầu tư; điều chỉnh giá và thanh lý hợp đồng chuyển nhượng. Sau đó, Trí hẹn Hồ Quốc Minh (người đứng tên sở hữu cổ phần giúp cho Trương Mỹ Lan) để ký thanh lý hợp đồng đã được soạn trước, sau đó ghi lùi ngày nhằm chiếm đoạt 1.000 tỉ đồng của Lan.
Theo VKS, Trí thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội, cùng gia đình tự nguyện khắc phục hậu quả. Gia đình Trí đã nộp hơn 677 tỉ đồng và hơn 3,3 triệu USD. Đồng thời, vợ chồng Trí có nguyện vọng sử dụng tài sản chung khắc phục toàn bộ số tiền chiếm đoạt. Bị cáo có nhiều thành tích trong công tác phòng chống dịch Covid-19, phạm tội lần đầu, nhân thân tốt được bị hại xin giảm nhẹ hình phạt.
Từ đó, VKS đề nghị phạt Trí từ 10 - 11 năm tù về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.