Hải quan sát cánh cùng doanh nghiệp

Thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, năm 2025, Cục Hải quan đã đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ vướng mắc, hoàn thiện chính sách thuế,… Nổi bật trong đó là nhóm các quy định về thuế GTGT, thuế TTĐB và quy định về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.

Những đổi mới trong luật thuế tạo dư địa cho doanh nghiệp

Bà Mai Thị Vân Anh - Phó trưởng Ban Nghiệp vụ thuế hải quan (Cục Hải quan) cho biết, trong quá trình thực thi Luật Thuế GTGT (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), Cục Hải quan ghi nhận có 4 nhóm nội dung mới, trực tiếp mang lại lợi ích cho cơ quan hải quan và doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Các điểm mới trong thuế GTGT và thuế TTĐB đang hướng tới mục tiêu dài hạn: giảm chi phí tuân thủ, mở rộng diện ưu đãi và tạo cú hích cho sản xuất trong nước. Cùng với đó, việc đồng bộ hóa quy định về hóa đơn, chứng từ điện tử và chuẩn hóa dữ liệu giao dịch là bước chuyển quan trọng, giúp môi trường kinh doanh minh bạch và hiện đại hơn.

Đối với doanh nghiệp sản xuất, chính sách mới cho phép tiếp cận rõ ràng hơn về đối tượng được áp dụng ưu đãi, cơ chế khấu trừ thuận lợi hơn và quy trình chứng minh hồ sơ đơn giản. Những thay đổi này giúp doanh nghiệp giảm thời gian lưu thông hàng hóa, giảm chi phí vốn và cải thiện dòng tiền.

Đơn cử như hàng hóa mua bán, trao đổi để phục vụ cho sản xuất, tiêu dùng của cư dân biên giới thuộc Danh mục hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới theo quy định của pháp luật và trong định mức được miễn thuế nhập khẩu theo pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu (điểm đ khoản 26 Điều 5). Quy định này tạo thuận cho cư dân biên giới mua bán, trao đổi hàng hóa và để đồng bộ với pháp luật về thuế xuất khẩu, nhập khẩu.

Hay di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa do cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhập khẩu (điểm e khoản 26 Điều 5). Quy định này tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cơ quan nhà nước trong việc nhập khẩu di vật, cổ vật từ nước ngoài về Việt Nam,

Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, thuế TTĐB được điều chỉnh theo hướng phân loại rõ ràng từng nhóm hàng, tạo sự nhất quán trong áp dụng, hạn chế rủi ro tranh chấp và giúp doanh nghiệp chủ động tính toán phương án kinh doanh. Đây là nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hải quan – cầu nối giúp chính sách đi vào thực tiễn

Cơ quan Hải quan thời gian qua đã vào cuộc mạnh mẽ với vai trò đề xuất, xây dựng và hoàn thiện chính sách thuế trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Việc chủ động rà soát vướng mắc, tổng hợp kiến nghị từ doanh nghiệp và địa phương giúp các quy định ban hành sát thực tế, tránh tạo thêm gánh nặng thủ tục.

Một điểm nhấn quan trọng là đóng góp của Hải quan trong việc hình thành Thông tư 51/2025/TT-BTC về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và quá cảnh. Thông tư này tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho quản lý thuế điện tử, giảm mạnh hồ sơ giấy, rút ngắn thời gian xử lý và hạn chế tiếp xúc trực tiếp. Khi dữ liệu được số hóa toàn trình, việc đối chiếu, thanh tra và quản lý rủi ro trở nên chính xác, minh bạch hơn.

Ở nhiều Cục hải quan địa phương, mô hình “đồng hành cùng doanh nghiệp” cũng được triển khai với các diễn đàn đối thoại định kỳ, tổ tư vấn chính sách, đường dây nóng hỗ trợ thủ tục thuế – giúp phản hồi kịp thời, tránh ùn tắc hàng hóa tại cửa khẩu. Những nỗ lực này không chỉ tạo niềm tin cho doanh nghiệp mà còn giúp chính sách mới được thực thi thông suốt ngay từ những ngày đầu.

Động lực mới cho môi trường kinh doanh

Sự kết hợp giữa chính sách thuế đổi mới và vai trò chủ động của cơ quan Hải quan đang tạo động lực quan trọng cho phục hồi kinh tế. Doanh nghiệp giảm được chi phí và thời gian, trong khi Nhà nước nâng cao hiệu quả quản lý, phòng ngừa rủi ro và mở rộng cơ sở thu.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc Hải quan tham gia tích cực trong khâu hoạch định và triển khai chính sách thuế không chỉ là cải cách thủ tục, mà còn là yếu tố tạo nên một môi trường kinh doanh hiện đại, minh bạch và thân thiện hơn.

Luật thuế mới – với nền tảng số hóa và tư duy hỗ trợ phát triển – đang định hình một giai đoạn vận hành mới cho doanh nghiệp. Và ở đó, Hải quan sẽ tiếp tục giữ vai trò "nhạc trưởng" trong việc kết nối chính sách, tháo gỡ vướng mắc và đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trên con đường phát triển.