"Ngân hàng SCB không phải đối tượng kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước"

Sáng 5/6, tham gia chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa), cho hay vừa qua vụ án ở Ngân hàng SCB có nhiều công ty đã thực hiện kiểm toán nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường. Từ đó nhiều cử tri đặt câu hỏi về trách nhiệm của kiểm toán và đặc biệt là trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước ở các vụ việc như SCB.

Trả lời, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn nêu rõ, vụ án xảy ra ở Ngân hàng SCB không liên quan đến Kiểm toán Nhà nước và không thuộc phạm vi Kiểm toán Nhà nước. SCB bị truy tố, xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán, Chiếm đoạt tài sản, Nhận đưa hối lộ.

Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn trả lời phần chất vất của đại biểu Quốc hội về vấn đề liên quan đến Ngân hàng CSB

Theo ông Tuấn, Ngân hàng SCB là công ty đại chúng nên thuộc đối tượng bắt buộc phải kiểm toán độc lập. "Trách nhiệm ở vụ việc xảy ra tại SCB thuộc về các doanh nghiệp đã cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập", ông Tuấn nêu rõ.

Quá trình kiểm toán độc lập SCB có sai phạm

Cùng với Tổng Kiểm toán Nhà nước, trả lời thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, đối với hệ thống kiểm toán, có 2 hệ thống kiểm toán. Thứ nhất, Kiểm toán Nhà nước là cơ quan kiểm toán độc lập, do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật. Kiểm toán Nhà nước với nguyên tắc và phạm vi thực hiện sẽ tiến hành hoạt động kiểm toán đối với những đơn vị có tài sản, có tiền của Nhà nước.

Theo đánh giá của Bộ trưởng Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước có quy trình chặt chẽ, chất lượng tốt; việc áp dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán đang được thực hiện rất nổi trội. Đây là một trong những cơ quan hàng đầu trong thực hiện kiểm toán và thanh tra về đầu tư.

Còn hệ thống kiểm toán độc lập hoạt động theo Luật Kiểm toán độc lập - tức là họ cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, dự án đầu tư... cho các đơn vị, doanh nghiệp khi có nhu cầu qua hợp đồng. Số này gồm các doanh nghiệp kiểm toán độc lập trong nước, kiểm toán viên độc lập, hay doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài có chi nhánh tại Việt Nam.

Ông Phớc cho biết, Bộ Tài chính thực hiện đúng theo quy định là quản lý chất lượng kiểm toán mà không trực tiếp đi kiểm toán, chỉ thông quan ban hành cơ chế chính sách, chiến lược, thanh kiểm tra...

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Năm 2023, Bộ Tài chính kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán độc lập, trong đó 11 đơn vị đạt yêu cầu, 7 không đạt và 1 doanh nghiệp bị đánh giá yếu kém. Trong 62 hồ sơ kiểm toán được Bộ Tài chính kiểm tra, có 16 hồ sơ đạt, 26 không đạt và 20 hồ sơ yếu. Bộ cũng đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán yếu kém, không đạt.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, năm 2024 cơ quan này có kế hoạch kiểm tra 20-24 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó 8 đơn vị liên quan tới lĩnh vực chứng khoán.

Về ý kiến của đại biểu nêu liên quan ngân hàng SCB, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, dù Kiểm toán Nhà nước không kiểm toán SCB nhưng cũng có những lưu ý, kiến nghị.

Với kiểm toán độc lập, giai đoạn 2012-2016, SCB thuê E&Y thực hiện; giai đoạn 2017-2019 SCB thuê Deloitte thực hiện; giai đoạn 2020-2022 thuê KPMG thực hiện.

Bộ trưởng Tài chính thừa nhận quá trình thực hiện kiểm toán này "có những vấn đề thiếu sót, sai phạm và đã được cơ quan điều tra, xử lý vụ án". Ông Phớc khẳng định, Bộ Tài chính quản lý chất lượng kiểm toán độc lập thông qua ban hành chính sách, kiểm tra, cấp phép, thanh tra... một cách chặt chẽ.

Ông Phớc nhấn mạnh, thời gian tới sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập để phục vụ dịch vụ kiểm toán của các cơ quan đơn vị, doanh nghiệp.

Chống tham nhũng trong nội bộ ngành kiểm toán?

Cũng trong phiên chất vấn, đại biểu Tao Văn Giót (đoàn Lai Châu) nêu, từ các vụ án xảy ra thời gian qua cho thấy công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước và nhân dân hết sức quan tâm. Đặc biệt Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành quyết định số 131 ngày 27/10/2023 về kiểm soát quyền lực phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác kiểm tra, giám sát thi hành kỷ luật Đảng và trong hoạt động thanh tra kiểm toán. Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực trong nội bộ ngành kiểm toán trong thời gian qua được thực hiện như thế nào?

Đại biểu Tao Văn Giót (đoàn Lai Châu)

Trả lời nội dung này, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cho biết, đây là nhiệm vụ được quan tâm. Trong đó, quan tâm giáo dục về chính trị, tư tưởng, kịp thời phổ biến, quán triệt các chỉ đạo của Đảng, các văn bản mới của Nhà nước về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Kịp thời rà soát, thể chế hóa các văn bản của Đảng, văn bản pháp luật mới. Riêng năm 2022 đã rà soát 75 văn bản liên quan đến quy trình kiểm toán để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực.

Tăng cường kỷ cương, kỷ luật, đề cao vai trò của người đứng đầu, tổ tưởng tổ kiểm toán, đoàn kiểm toán. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của cơ quan thanh tra kiểm toán Nhà nước; xử lý nghiêm những hành vi có hiện tượng tham nhũng, tiêu cực…