Đảm bảo quyền tự chủ thực chất cho giáo dục đại học

ẢNH: NHẬT THỊNH

Dự thảo luật đã thể chế đầy đủ chủ trương "Đảm bảo quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở GDĐH không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính". Tự chủ bao gồm tự chủ học thuật, tổ chức bộ máy, đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, nhân sự và tài chính, đồng thời khẳng định trách nhiệm giải trình là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc. Những điều chỉnh này đảm bảo quyền tự chủ trở thành thực chất, song hành với cơ chế kiểm soát quyền lực, bảo đảm liêm chính học thuật, minh bạch và chất lượng hoạt động của cơ sở GDĐH.

Dự thảo luật GDĐH vẫn giữ mô hình ĐH vùng và ĐH quốc gia, với sứ mạng thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, liên kết vùng và phát triển hệ sinh thái KH-CN và đổi mới sáng tạo.

Đào tạo chuyên sâu sau ĐH trong lĩnh vực sức khỏe là nhóm vấn đề nhận được nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ GD-ĐT và Bộ Y tế đã thống nhất cao quy định những nguyên tắc chung trong dự thảo luật. Theo đó việc quy định các chương trình đào tạo chuyên sâu sau ĐH trong lĩnh vực sức khỏe cấp bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa sẽ do Bộ Y tế hướng dẫn, tổ chức thực hiện và quản lý. Cụ thể, đào tạo bác sĩ nội trú và chuyên khoa 1, chuyên khoa 2 là đào tạo sau ĐH với mục tiêu là đào tạo nhân lực ngành y trở thành các bác sĩ giỏi làm việc trong bệnh viện, không thuộc các trình độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ theo hướng học thuật. Quy định trong dự thảo luật là quy phạm hóa những nhóm việc Bộ Y tế đã và đang làm từ trước đến nay.

Ảnh: Phạm Hữu

Với một số nội dung khác liên quan đến đầu tư, tài chính, đảm bảo chất lượng, chính sách đối với người học, đầu tư xây dựng mô hình trung tâm đào tạo ĐH quốc tế tương tự như trung tâm tài chính quốc tế, do khung pháp lý về hợp tác quốc tế, liên kết đào tạo, thành lập cơ sở giáo dục có yếu tố nước ngoài trong dự thảo luật đã được quy định đầy đủ nên các mô hình mới sẽ được xem xét, triển khai theo thẩm quyền của Chính phủ (theo điều kiện thực tiễn).

Một số nội dung khác cũng đã được rà soát, chỉnh sửa, bổ sung theo hướng tăng cường minh bạch, thúc đẩy hội nhập quốc tế, khuyến khích ứng dụng công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo trong GDĐH có kiểm soát, đồng thời tạo hành lang pháp lý thông thoáng nhưng vẫn bảo đảm cơ chế giám sát đầy đủ, gồm: nhóm các ý kiến đề xuất cần tăng cường ứng dụng công nghệ tiên tiến, nhất là trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số trong quản trị, đào tạo và kiểm định, cũng như hoàn thiện các quy định về hợp tác, liên kết với doanh nghiệp và cơ sở đào tạo nước ngoài. Đó còn là cơ chế học phí, tín dụng và hỗ trợ người học; chính sách ưu tiên với vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đất đai, cơ sở vật chất và đầu tư phát triển; hoạt động KH-CN và đổi mới sáng tạo; kiểm định chất lượng và công nhận lẫn nhau.