TP.HCM 'đãi cát tìm vàng' cho khu vực công

Tháng 12.2023, HĐND TP.HCM ban hành Nghị quyết 25/2023 quy định về nguyên tắc, tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, mức thu nhập và các chính sách đãi ngộ để tuyển dụng công chức, viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người có trình độ cao (gọi chung là người tài) vào làm việc trong khu vực công.

ẢNH: NGỌC THẮNG

Chính sách này không chỉ áp dụng khi tuyển dụng nhân sự mới mà còn mở rộng cửa cho đội ngũ công chức, viên chức đang làm việc có cơ hội nhận mức đãi ngộ cao hơn, có cơ hội thăng tiến tốt hơn.

Tính đến giữa tháng 10.2024, Sở Nội vụ TP.HCM cho biết có 11 cơ quan, đơn vị đăng ký danh sách 36 cán bộ, công chức, viên chức đề nghị xem xét, tuyển chọn. Chính sách này áp dụng đối với công chức từ phó trưởng phòng trở xuống, đang làm việc tại các cơ quan, tổ chức thuộc HĐND (TP.HCM, TP.Thủ Đức và 5 huyện), các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực giáo dục - đào tạo.

Công chức được lựa chọn phải có đủ phẩm chất và năng lực xuất sắc, tiêu biểu trong nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ mới; là những người trực tiếp, chủ trì công tác nghiên cứu, tham mưu, đề xuất các giải pháp, sáng kiến mang lại hiệu quả cao và có nhiều đóng góp, cống hiến. Địa phương cũng ưu tiên tác giả chính hoặc chủ trì tham mưu, xây dựng các đề án, giải pháp thực hiện Kết luận 14/2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung.

ẢNH: NGUYÊN VŨ

Về quy trình, TP.HCM thành lập Hội đồng tuyển chọn do Sở Nội vụ là cơ quan thường trực. Công chức có đủ tiêu chuẩn, điều kiện nộp phiếu đăng ký dự tuyển về cho đơn vị công tác. Thủ trưởng các đơn vị nhận phiếu, thẩm định và lập danh sách dự kiến gửi Sở Nội vụ tổng hợp. Sau đó, bộ phận giúp việc của Hội đồng tuyển chọn kiểm tra phiếu và lập danh sách những người đủ tiêu chuẩn, điều kiện trình Chủ tịch UBND TP.HCM xem xét, phê duyệt. Sở Nội vụ cho biết đang phối hợp các cơ quan, đơn vị tham mưu UBND TP.HCM các bước tuyển chọn, dự kiến hoàn thành trong tháng 10.2024.

Tiêu chuẩn quá cao ?

Theo PV Thanh Niên ghi nhận ở 6 quận về việc "đãi cát tìm vàng" từ nguồn tại chỗ thì có đến 4 quận không đề xuất nhân sự nào, 2 quận còn lại chỉ đề xuất 1 - 2 người. Trong đó, Q.12 tìm được một người đang làm việc tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng, còn Q.1 đề xuất 2 trường hợp gồm một phó trưởng phòng TN-MT và một chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ phường.

Về trình độ, vị phó trưởng phòng TN-MT Q.1 là tiến sĩ luật học, thạc sĩ luật kinh tế, thạc sĩ thương mại quốc tế, có 7 bài báo khoa học được đăng trên tạp chí khoa học có mã số ISSN, có sáng kiến cấp thành phố và đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua, được trao tặng giải thưởng sáng tạo. Trong khi đó, chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ phường có trình độ thạc sĩ quản lý giáo dục, có sáng kiến cấp thành phố, 3 lần nhận bằng khen của Chủ tịch UBND TP.HCM về thành tích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 2 năm liên tục (từ năm 2018 - 2022).

ẢNH: SỸ ĐÔNG

Đối với 4 quận không đề xuất nhân sự nào, lý do chung được lãnh đạo địa phương đưa ra là tiêu chuẩn, điều kiện để đưa vào diện người tài khá cao. Sau khi triển khai kế hoạch của TP.HCM xuống các phòng ban chuyên môn, Phòng Nội vụ rà soát để tìm người đủ điều kiện nhưng không có nhân sự phù hợp.

Theo tiêu chuẩn đưa ra, công chức phải thỏa mãn một trong các điều kiện như: tiêu chuẩn của cán bộ khoa học trẻ; nhà khoa học trẻ tài năng; tốt nghiệp đại học loại xuất sắc, đạt giải ở các cuộc thi cấp tỉnh trở lên...

Kế tiếp, thành tích trong quá trình công tác tiếp tục được xét đến. Cụ thể, công chức phải là tác giả chính, chủ trì, trực tiếp tham gia nghiên cứu, xây dựng, soạn thảo và có đóng góp lớn nhất vào sáng kiến. Mặt khác, sáng kiến này phải được sử dụng làm cơ sở cho việc trao tặng bằng khen của Thủ tướng, hoặc cấp bộ ngành, cấp tỉnh, thành phố và tương đương, đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả, có phạm vi ảnh hưởng rộng. Đối với danh hiệu chiến sĩ thi đua, công chức phải đạt danh hiệu cấp bộ, cấp tỉnh và tương đương trở lên.

Bình luận về lý do tiêu chuẩn người tài cao nên khó tìm kiếm, tiến sĩ Nguyễn Thị Thiện Trí (Trường ĐH Luật TP.HCM) nhận định tiêu chuẩn "nhân tài" không phải là nguyên nhân dẫn đến việc không thu hút được. Bởi lẽ, tiêu chuẩn "nhân tài" đưa ra phải đáp ứng được yêu cầu sử dụng trong bối cảnh nhân sự chung chưa đạt yêu cầu và các tiêu chuẩn tuyển dụng thông thường hiện có cũng không đáp ứng được.

"Tiêu chuẩn mà TP.HCM đặt ra là phù hợp vì mặt bằng công chức, viên chức trong khu vực công hiện nay được chuẩn hóa, cao hơn trước đây và cao hơn rất nhiều địa phương khác", tiến sĩ Thiện Trí đánh giá. Chưa kể, TP.HCM là một đô thị lớn, tập trung nhiều cơ sở giáo dục đào tạo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, có khả năng quy tụ, thu hút các cá nhân xuất sắc thì tiêu chuẩn đưa ra là không cao so với mặt bằng nhân lực xã hội nói chung.

ĐỪNG ĐỂ NGƯỜI TÀI BỊ CÔ LẬP

Riêng chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ theo Nghị định 140/2017 của Chính phủ, TP.HCM không tuyển dụng được người nào suốt 5 năm 2018 - 2022. Đến năm 2023, địa phương tuyển dụng 3 viên chức trẻ vào làm việc tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa và Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP.HCM.

Ông Võ Ngọc Quốc Thuận, Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, cho hay qua 1 năm công tác, các bạn trẻ đã phát huy được kiến thức, năng lực và có nhiều đóng góp cho hoạt động chuyên môn của cơ quan, đơn vị công tác. Năm 2024, TP.HCM thông báo tuyển dụng 19 vị trí nhưng chỉ có 15 thí sinh đăng ký, trong đó chỉ có 8 người đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định. Ông Thuận cho biết điều này chứng tỏ tiêu chuẩn của sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ rất cao, và những thí sinh được lựa chọn sẽ là nhân tố thực sự tài năng tiêu biểu.

Theo tìm hiểu, 8 ứng viên kể trên đăng ký làm việc tại UBND TP.Thủ Đức, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM, Sở GTVT, Sở GT-ĐT và Trường ĐH Sài Gòn.

Từng khảo sát thực tế việc triển khai chính sách thu hút người tài, ông Lê Minh Đức, Phó trưởng ban Pháp chế HĐND TP.HCM, cho rằng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người có trình độ cao nếu vì kinh tế họ sẽ so sánh mức đãi ngộ của Nhà nước với doanh nghiệp tư nhân. Khi đó, chế độ đãi ngộ của khu vực công không thể cạnh tranh lại. Chỉ có những người thực sự tâm huyết, muốn đóng góp cho thành phố thì mới nộp đơn ứng tuyển vào khu vực công. Dù vậy, để chọn đúng người xuất sắc, người tài cho đúng vị trí việc làm cần tuyển thì việc tuyển dụng không phải dễ.

Về việc tuyển chọn người tài từ nguồn tại chỗ, ông Lê Minh Đức cho biết chính sách này sẽ giúp giữ chân những nhân sự xuất sắc. Tuy nhiên, việc đánh giá, tuyển chọn cũng cần bám sát hiệu quả, sự cống hiến của nhân sự đó trong quá trình công tác. Đặc biệt, ông Đức cho rằng cần phải có sự đồng thuận của tập thể phòng ban, đơn vị nơi người đó công tác.

"Một chuyên viên khi chuyển sang diện người tài sẽ nhận mức thu nhập cao hơn những người còn lại, thậm chí cao hơn lãnh đạo của đơn vị. Điều này có thể dẫn đến sự so sánh, gây khó hòa nhập cho người tài trong công việc", ông Lê Minh Đức nhìn nhận, đồng thời cho rằng ngoài chính sách tiền lương thì cần chú ý môi trường làm việc và cơ sở vật chất để người tài phát huy năng lực, hiệu quả làm việc. Môi trường làm việc tốt là phải do thủ trưởng đơn vị tạo ra, quan trọng nhất là điều phối mối quan hệ giữa người tài với các nhân sự khác, tránh tình trạng người tài bị cô lập.