Bà Vũ Thị Huỳnh Mai, Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM, nhấn mạnh kiều hối là một nguồn lực nội tại quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM và cả nước.
Trong thời gian qua, TP.HCM đã triển khai nhiều chính sách khuyến khích người Việt ở nước ngoài chuyển tiền về nước, chẳng hạn như miễn thuế thu nhập cho các khoản ngoại tệ chuyển về, hay cho phép người nhận giữ hoặc gửi ngoại tệ tại các tổ chức tín dụng.
Đề án phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối được UBND TP.HCM phê duyệt vào tháng 9 vừa qua, tập trung vào việc hướng kiều hối vào thị trường tài chính, hỗ trợ cho các quỹ đầu tư và phát hành trái phiếu nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trong đó, đề án nêu rõ rằng TP.HCM là địa phương thu hút lượng kiều hối lớn nhất cả nước, chiếm từ 38 - 53% tổng lượng kiều hối về Việt Nam mỗi năm. Cụ thể:
- Năm 2019, TP.HCM nhận lượng kiều hối cao nhất cả nước, khoảng 5,6 tỉ USD (130.000 tỉ đồng). Tổng cộng, TP.HCM đã thu hút được 8,3 tỉ USD vốn từ các hình thức như đầu tư, góp vốn và mua cổ phần.
- Năm 2020, lượng kiều hối đạt 6,1 tỉ USD (140.000 tỉ đồng), chiếm 50% tổng lượng kiều hối của cả nước.
- Năm 2021, kiều hối tiếp tục tăng lên 7 tỉ USD (150.000 tỉ đồng), vẫn chiếm 50% tổng lượng kiều hối của cả nước.
- Năm 2022, TP.HCM tiếp tục đứng đầu cả nước với 6,6 tỉ USD kiều hối, gấp 1,5 lần tổng vốn đầu tư nước ngoài vào thành phố (4,33 tỉ USD).
- Năm 2023, kiều hối đạt gần 9,5 tỉ USD (228.000 tỉ đồng), tăng 43,3% so với năm 2022 và gấp 3 lần tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào thành phố. Đồng thời, kiều hối cũng chiếm hơn một nửa tổng vốn đầu tư xã hội, bằng 1/7 tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của TP.HCM.
Tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, đã thông báo rằng trong 9 tháng đầu năm 2024, lượng kiều hối gửi về TP.HCM đạt gần 5,5 tỉ USD, tăng 10,4% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, có 14 công ty kiều hối đã chiếm khoảng 77,4% tổng nguồn kiều hối chuyển về thành phố.
Dự kiến, nguồn kiều hối sẽ tiếp tục tăng cao trong các tháng cuối năm, đặc biệt là vào thời điểm trước Tết Nguyên Đán.
TP.HCM nên phát hành trái phiếu để thu hút kiều bào đầu tư
TS Lê Thị Thanh Nhàn, giảng viên Đại học Quốc gia Úc, cho rằng nhà nước có thể áp dụng ưu đãi thuế trong năm đầu tiên để khuyến khích kiều bào tham gia các dự án kinh doanh tại quê hương. Bên cạnh đó, TP.HCM nên phát hành trái phiếu với kỳ hạn từ 5 đến 10 năm cho các dự án cụ thể, với một đơn vị chịu trách nhiệm rõ ràng về huy động vốn và trả nợ nhằm tạo sự tin tưởng cho các nhà đầu tư.
Ngoài ra, việc khuyến khích đầu tư nhỏ lẻ từ kiều hối cũng rất quan trọng. TS Nhàn đề xuất hợp tác với các ngân hàng để cung cấp lãi suất ưu đãi cho các khoản tiền được giữ trong tài khoản từ 1 đến 6 tháng, nhằm thúc đẩy việc sử dụng kiều hối vào đầu tư sản xuất trong nước.
Dẫn chứng về mô hình của Ấn Độ thông qua chương trình "Overseas Citizen of India", TS Nhàn nhấn mạnh việc mở rộng quyền đầu tư cho kiều bào, tạo điều kiện cho người gốc Việt ở nước ngoài được hưởng nhiều quyền lợi giống như công dân trong nước, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và kinh doanh.
Cũng tại hội nghị, ông Trịnh Hoài Nam, Giám đốc Công ty kiều hối Vietcombank (VCBR) cho biết trong năm 2024, lượng kiều hối qua Vietcombank đạt khoảng 1,8 tỉ USD. Mặc dù ngân hàng đã có nhiều cải tiến trong dịch vụ chuyển tiền, nhưng hiện chỉ khoảng 50% kiều hối được chuyển qua các kênh ngân hàng, phần còn lại vẫn thông qua các kênh tiểu ngạch.
Để tối ưu hóa nguồn kiều hối, ông Nam đề xuất rằng nhà nước nên mở thêm các kênh chuyển tiền, cho phép các công ty và tổ chức nước ngoài chuyển tiền trực tiếp cho người lao động Việt Nam đang làm việc tại công ty đó.