Những ngày đầu tháng 9, chúng tôi đến khu tái định cư (TĐC) Hóc Xà - Đồng Lớn (xã Tịnh Hòa, TP.Quảng Ngãi), chứng kiến cảnh vật hoang tàn tại đây mà không khỏi xót xa. Dưới trời nắng, cây cỏ ở đây cằn cỗi, chết khô. Bước vào một ngôi nhà bỏ hoang sát đường bê tông, chúng tôi cảm nhận sự hoang lạnh do hàng chục năm không có hơi người. Mái nhà trống hoác, không còn cửa, nhà bếp và khu vệ sinh chỉ có mối, kiến bò đầy. Cây, cỏ mọc từ ngoài hè đến trong nhà, có chỗ nhiều cây ổi mọc lên giữa nền nhà.
Không chỉ một mà hàng loạt ngôi nhà ở khu TĐC này đều như vậy. Nhiều ngôi nhà không còn mái tôn hay ngói, chỉ có xà gồ nhà bằng cây gỗ trơ dưới trời nắng. Có nhà, cây cỏ leo cả trên cửa sổ rồi chết khô.
Tại ngôi trường ở khu TĐC này, chúng tôi không khỏi tiếc nuối vì nhà nước phải bỏ tiền tỉ ra mới xây được trường này. Vậy mà bây giờ chỉ là đống đổ nát, hoang tàn, cây dại mọc um tùm. Bên trong các phòng học, những đống củi chất khô. Hỏi người dân ở đây thì được biết, bao năm nay họ chưa bao giờ chứng kiến học sinh học ở trường này.
Theo ông Nguyễn Minh Nghĩa, Bí thư Chi bộ thôn Trung Vĩnh, xã Tịnh Hòa, khu TĐC này tốn tiền tỉ xây dựng lên rồi bỏ hoang, trong khi người dân ở xung quanh lại không có đất sản xuất. Ông Nghĩa cho rằng ngành chức năng nên có phương án sử dụng đất để tránh lãng phí như nhiều năm qua.
Còn theo ông Nguyễn Duy Hiệp, Phó chủ tịch UBND xã Tịnh Hòa, để tránh lãng phí, xã đã kiến nghị cấp trên về hướng xử lý đất bỏ hoang ở khu TĐC này, đồng thời đề nghị cấp trên cho phép địa phương quản lý, sử dụng các công trình đã được đầu tư xây dựng ở khu TĐC.
Theo tìm hiểu, khu TĐC Hóc Xà - Đồng Lớn được tỉnh Quảng Ngãi xây dựng từ năm 1997 để di dời người dân ở một số xã khu đông H.Bình Sơn (Quảng Ngãi) có nhà cửa, đất nằm trong vùng các dự án công nghiệp. Khu TĐC rộng 13 ha, gồm 160 lô đất, kinh phí đầu tư 11 tỉ đồng, có đầy đủ hệ thống điện, đường, trường, trạm, nhà sinh hoạt cộng đồng… Thế nhưng sau khi nhận đất, nhà, người dân ở chỉ thời gian ngắn rồi bỏ đi vì không phù hợp, khu TĐC bị bỏ hoang hàng chục năm nay.
105 LÔ ĐẤT BỊ LÃNG QUÊN
Cùng với khu TĐC Hóc Xà - Đồng Lớn, là 105 lô đất ở xã Tịnh Long (TP.Quảng Ngãi) được đầu tư bài bản nhưng hơn 10 năm qua cũng bị bỏ hoang, gây bức xúc dư luận.
Năm 2013, tỉnh Quảng Ngãi tiến hành thi công dự án đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh (đoạn Mỹ Khê - Trà Khúc). Lúc đó, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi xây dựng các khu TĐC ở xã Tịnh Long gồm: Ruộng Ngõ (95 lô), Gò Dện (65 lô), Đồng Bến Sứ (237 lô) và Cây Sến (156 lô), để đưa dân có nhà, đất trong vùng dự án về ở. Sau khi dân nhận đất, làm nhà thì còn 105 lô bỏ trống, trong đó khu Cây Sến 82 lô, khu Ruộng Ngõ 23 lô.
Hơn 10 năm qua, 105 lô đất này dường như bị lãng quên, không ai quản lý, đưa vào sử dụng. Những người dân ở đây cho biết, khu TĐC được xây dựng khang trang nhưng do đất bỏ trống "cha chung không ai khóc", cây cỏ mọc um tùm, nên dân ở các nơi đưa rác, chất thải sinh hoạt đến đổ bừa bãi, gây mất vệ sinh. Trong khi đó, hệ thống giao thông, mương thoát nước… lâu ngày không có ai sửa chữa nên dần xuống cấp, gây trở ngại trong sinh hoạt, đi lại của người dân. Ông Phan Ba (ở thôn Gia Hòa, xã Tịnh Long) cho rằng do đất bỏ trống, hạ tầng xuống cấp nên nhiều năm qua khu TĐC này thêm nhếch nhác.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Tịnh Long, cho biết đến nay 105 lô đất trống này vẫn chưa bàn giao cho xã quản lý. Trong khi đó, hằng năm, xã Tịnh Phong phải lấy kinh phí để sửa chữa các cống nước, hạ tầng bị hư hỏng; huy động người dân thu gom, xử lý rác thải ở đây. Ông Tuấn cho rằng cấp trên cần có kế hoạch sử dụng 105 lô đất này hiệu quả.
SẼ SỚM XỬ LÝ, ĐẦU TƯ NÂNG CẤP
Ngày 4.9, lãnh đạo UBND TP.Quảng Ngãi cho biết, ở khu TĐC Hóc Xà - Đồng Lớn, thành phố đã rà soát lại thì hiện không còn đủ hồ sơ, tài liệu lưu trữ. Vì vậy, các phòng, ban liên quan đã lúng túng khi chọn cách thức xử lý đảm bảo, phù hợp với thực tiễn và theo quy định hiện hành. TP.Quảng Ngãi xác định có 12 hạng mục công trình ở đây xuống cấp nặng, phải được đầu tư sửa chữa. Tuy nhiên, việc sửa chữa khu TĐC này lại liên quan đến các quy định của đầu tư công và quản lý, xây dựng công sản, nên gặp nhiều vướng mắc để tìm ra hướng xử lý hài hòa.
"Thành phố đang rà soát lại một lần nữa nhằm xem xét hướng xử lý để sớm đầu tư, nâng cấp lại khu TĐC Hóc Xà - Đồng Lớn. Tuy nhiên, phải nghiên cứu kỹ và xin ý kiến các cấp thẩm quyền", ông Trà Thanh Danh, Chủ tịch UBND TP.Quảng Ngãi, cho hay.
Còn với 105 lô đất ở xã Tịnh Long, theo ông Danh, thành phố đã nhiều lần kiến nghị và UBND tỉnh Quảng Ngãi đã giao UBND TP.Quảng Ngãi quản lý, sử dụng. Tuy nhiên, đến nay Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi vẫn chưa hoàn tất các thủ tục bàn giao. Cũng theo ông Danh, chỉ khi tiếp nhận quản lý, TP.Quảng Ngãi mới có căn cứ để bố trí kinh phí đầu tư hạ tầng, đáp ứng nhu cầu người dân và duy trì các dịch vụ công ích ở đây. Ngoài ra, quỹ đất còn trống này cũng sẽ được khai thác để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.