Tự ý xây dựng nhà máy, nhà ở công nhân trên đất trồng lúa
DA được UBND tỉnh Cà Mau cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu vào ngày 19.5.2008, với mục tiêu sản xuất lúa sạch để cung cấp cho nhà máy chế biến gạo và sữa gạo hữu cơ, sản lượng dự kiến 800 tấn/năm. Công ty Viễn Phú đã triển khai xây dựng các hạng mục như: hệ thống kênh mương thủy lợi, cải tạo rừng U Minh và xây dựng hạ tầng kỹ thuật trên diện tích 170,68 ha, tại xã Khánh An, H.U Minh.
Đến ngày 31.12.2013, DA được cấp giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần 1, nâng sản lượng lên 1.600 tấn/năm và mở rộng diện tích đất sử dụng lên 317,76 ha (thêm 147,08 ha so với ban đầu).
Theo Thanh tra Sở TN-MT Cà Mau, DA có 210,76 ha diện tích trồng lúa. Công ty chia thành 2 khu: khu A diện tích 124,76 ha; khu B diện tích 86 ha. Mỗi khu tách thành nhiều ô riêng biệt.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Công ty Viễn Phú đã tự ý chuyển đổi 3,28 ha đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp để xây dựng các hạng mục không được phép theo giấy chứng nhận đầu tư như: nhà máy xay xát, kho lưu trữ, văn phòng, khu nhà ở cho công nhân. Hành vi này vi phạm quy định tại khoản 3 điều 12 và điều 170 của luật Đất đai năm 2013, cũng như điều 31 của luật Đất đai năm 2024.
Tại thời điểm thanh tra, Công ty Viễn Phú chưa đăng ký biến động đất đai (thay đổi tên từ Công ty CP thương mại và sản xuất Viễn Phú sang Công ty TNHH MTV thương mại và sản xuất Viễn Phú và điều chỉnh mục đích sử dụng đất) theo quy định tại điều 95 luật Đất đai năm 2013 và điều 133 luật Đất đai năm 2024.
Vì sao sai phạm nhưng không buộc trả lại hiện trạng ban đầu?
Thanh tra Sở TN-MT Cà Mau đề nghị Giám đốc TN-MT Cà Mau kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành phối hợp Công ty Viễn Phú tiếp tục đánh giá hiệu quả thực hiện DA, bao gồm việc quy hoạch, sản xuất lúa sạch và các hạng mục đầu tư. Bên cạnh đó, Công ty Viễn Phú được yêu cầu điều chỉnh DA đầu tư (điều chỉnh mục tiêu, quy mô dự án) theo đúng hiện trạng đầu tư, trình cấp thẩm quyền để được xem xét, điều chỉnh lại giấy chứng nhận đầu tư theo quy định của pháp luật. Thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất đối với phần đất đã chuyển đổi phù hợp với quy hoạch hiện hành và đúng tên pháp nhân hiện tại của công ty.
Lý giải việc xử lý sai phạm đối với Công ty Viễn Phú không buộc trả lại hiện trạng ban đầu, ông Trang Văn Triệu, Chánh thanh tra Sở TN-MT Cà Mau cho biết, theo quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2024 của H.U Minh, phần đất này đã được quy hoạch là đất sản xuất phi nông nghiệp. Hơn nữa, khi phát hiện vụ việc, thời hiệu xử lý vi phạm hành chính đã hết.
Công ty Viễn Phú đã tiến hành đo đạc lại toàn khu đất (năm 2022), đã đăng ký điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với phần đất phi nông nghiệp (đã được phê duyệt) và đang trong quá trình điều chỉnh DA đầu tư, xin điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư để đủ điều kiện đăng ký biến động đất đai đối phần đất nêu trên.