Nghệ sĩ lan tỏa tinh thần thiện nguyện trong bão lũ: Hành động đẹp nhưng không thể tự phát

Đợt bão lũ năm 2020, nhiều nghệ sĩ như Thủy Tiên, Đàm Vĩnh Hưng, Hoài Linh… vướng lùm xùm khi bị tố ăn chặn tiền từ thiện khiến hình ảnh của họ bị ảnh hưởng rất nhiều, sau đó là sự vào cuộc của cơ quan chức năng, các nghệ sĩ phải tung sao kê lên trang cá nhân để minh oan.

Mới đây, khi đang thực hiện chuyến cứu trợ đến đồng bào các tỉnh phía bắc bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3, ca sĩ Thái Thùy Linh cũng bị một tài khoản trên mạng xã hội tấn công với những lời lẽ bôi nhọ, vu khống, không tin tưởng vào những gì nữ ca sĩ đang làm để cứu trợ đồng bào vùng bão lũ. Thái Thùy Linh đã bức xúc phản ứng công khai trên trang cá nhân, yêu cầu người này xin lỗi.

Ảnh: FB Trịnh Kim Chi

Chia sẻ về chuyện này, Thái Thùy Linh cho biết: "Mấy ngày nay tôi bị tấn công, vu khống, thêu dệt những chuyện sai sự thật, người ta tìm mọi cách tấn công để làm tổn thương mà tôi không hiểu vì sao như vậy. Khi hết dịch Covid-19, tôi từng xin phép dừng các hoạt động thiện nguyện nên tài khoản thiện nguyện "Người Việt thương nhau" của tôi nằm yên từ năm 2022. Giờ đây khi chứng kiến đồng bào mình gặp thiên tai đau thương, tôi không nghĩ mình sẽ bị phiền toái, thị phi gì cả nên cứ làm những việc cần làm thôi".

Có thể thấy các nghệ sĩ từng vướng lùm xùm từ thiện là do họ tự đứng ra kêu gọi, quyên góp vào tài khoản cá nhân và nghệ sĩ sau đó thực hiện cứu trợ tự phát, không nắm rõ về quy định, tài chính - kế toán, không chủ động công khai các khoản thu chi minh bạch.

"Từ xưa đến giờ tôi không kêu gọi, mà có bao nhiêu làm bấy nhiêu và cũng chỉ vận động người thân trong gia đình. Với đợt bão lũ này, tôi chọn đến Ủy ban MTTQ VN tại TP.HCM để gửi 200 triệu đồng ủng hộ người dân", nghệ sĩ Lý Hùng chia sẻ.

Lan tỏa giá trị đẹp cần đúng cách

Sau những vụ nghệ sĩ vướng thị phi khi kêu gọi quyên góp tiền từ thiện, một số nghệ sĩ tiếp tục tham gia hoạt động thiện nguyện cá nhân, theo nhóm, chọn cách công khai số tiền thu chi minh bạch, rõ ràng trên trang cá nhân và sử dụng công cụ hỗ trợ.

Ảnh: Nhật Thịnh

"Phải minh bạch số tiền thu vào là bao nhiêu, nhận từ ai và mình đã chi ra bao nhiêu tiền cho các việc gì, mua cái này hết bao nhiêu và sau khi mua những mặt hàng cứu trợ thì những thứ đó đã đi về đâu. Phải đủ 3 bước thì mới minh bạch. Hiện nay, Ngân hàng Quân đội đã xây dựng app minh bạch thiện nguyện, tài khoản chỉ 4 chữ số thôi. Tài khoản này sẽ cấp cho một tổ chức, cá nhân và nó công khai hoàn toàn phần thu chi. Cứ cài app vào thì bất cứ người nào, không cần mật khẩu cũng có thể xem được các khoản thu và chi. Giờ còn thiếu tính năng là tải lên các hóa đơn mua hàng và chi tiết hàng đi về đâu thì app minh bạch thiện nguyện này sẽ là trợ thủ đắc lực cho các hoạt động thiện nguyện", ca sĩ Thái Thùy Linh chia sẻ.

Theo thạc sĩ luật Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM), các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố… phải đảm bảo công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có), thực hiện công khai theo các nội dung này trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND cấp xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày. Thời điểm công khai thời gian, địa điểm, cách thức tiếp nhận tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện trước từ 1 đến 3 ngày bắt đầu tổ chức thực hiện.

Để tránh thị phi và áp lực cho nghệ sĩ khi tham gia hoạt động từ thiện, theo các chuyên gia, nghệ sĩ nên kêu gọi đóng góp vào các tổ chức như Ủy ban MTTQ VN, Hội Chữ thập đỏ VN, các cơ quan báo chí có uy tín, có kinh nghiệm tổ chức các hoạt động thiện nguyện; và bản thân nghệ sĩ cũng có thể tham gia trực tiếp vào đoàn cứu trợ của các tổ chức này.

"Gần đây đã có những quy định rõ ràng hơn, giúp các nghệ sĩ có cách làm minh bạch hơn. Xét về khách quan, các cá nhân, nghệ sĩ nên tìm hiểu và thực hiện đúng quy định của Nhà nước, pháp luật liên quan đến công tác thiện nguyện, cùng với các cơ quan chức năng kết nối các đầu mối thu chi các nguồn tài trợ. Thậm chí họ cũng có thể làm đại sứ thiện nguyện cho các cơ quan chức năng, cơ quan báo chí để dùng sức ảnh hưởng của nghệ sĩ lan tỏa đến công chúng", tiến sĩ xã hội học Phạm Thị Thúy nói.

Theo luật sư Lê Trung Phát (Hãng luật Lê Trung Phát, TP.HCM): "Pháp luật không đặt vấn đề về việc những người đứng ra kêu gọi quyên góp phải đồng hành cùng với cá nhân, tổ chức nào để thực hiện việc hỗ trợ. Bởi đây là khả năng, lương tâm và trách nhiệm của họ. Họ có thể tự làm mà sẽ không phải lo sợ trách nhiệm pháp lý nếu làm đúng lương tâm, trách nhiệm và đặc biệt là không trục lợi cho bản thân. Nếu số tiền ủng hộ mà họ nhận được quá lớn, hoặc trong quá trình triển khai việc cứu trợ gặp khó khăn trong xác định đối tượng cần hỗ trợ, phương tiện đi lại, nhân lực, thì họ có thể kết hợp cùng các cơ quan, tổ chức… để triển khai việc cứu trợ được kịp thời, hiệu quả nhất".