Năm 2024, V-pop đã chứng kiến sự ra mắt của rất nhiều sản phẩm chất lượng, ghi đậm dấu ấn. Bên cạnh những nghệ sĩ đã có chỗ đứng, thế hệ trẻ ngày càng khẳng định được vị thế riêng, thể hiện qua các đề cử và chiến thắng tại những giải thưởng lớn. Từ đây không quá khó để thấy thị trường nhạc Việt đang rất đa dạng. Trong năm vừa qua, bên cạnh dòng rap/hip-hop duy trì được sức nóng thì rock Việt cũng "hồi sinh" bất ngờ vào nửa cuối năm. Không dừng ở đó, folktronica kết hợp hiện đại và truyền thống cũng được chú ý, khi giới trẻ ngày càng quan tâm hơn đến văn hóa bản địa. Các dòng nhạc khác như điện tử, R&B, soul, jazz, new age… cũng có gương mặt để lại ấn tượng.
Điều này phần nào cho thấy đa số nghệ sĩ đã tự ý thức được việc xây dựng phong cách riêng, tạo ra nghệ sĩ tính. Thay vì chạy theo khán giả như trước đây, họ đang tập trung nhiều hơn vào giá trị riêng, từ đó mà những người nghe cùng tần số sẽ tự tìm đến. Trong một thế giới ngày càng dàn trải và "phẳng" hóa, có thể thấy chính việc giữ được cá tính là chìa khóa quan trọng với cả nghệ sĩ lẫn người thưởng thức. Với gen Z, âm nhạc không chỉ là phương tiện giải trí chung chung mà hơn hết còn được cảm nhận bằng sự đồng cảm cá nhân. Cũng vì lẽ đó mà bên cạnh dòng chính chủ đạo, các nghệ sĩ indie và underground cũng dần được đưa ra ánh sáng.
Lý do cho hiện tượng này là bởi ngày càng có nhiều hậu thuẫn đến từ các công cụ và phương tiện sáng tạo. Với sự bùng nổ của mạng xã hội, sự kết nối giữa người sáng tạo và người thưởng thức giờ đây không chỉ thông qua sản phẩm mà hệ sinh thái sáng tạo nội dung cũng giúp dẹp bỏ những rào cản khoảng cách, khi nghệ sĩ đồng thời còn là influencer, KOL… quen mặt. Ngoài ra, việc các nền tảng streaming (phát trực tuyến) tăng cường trải nghiệm cá nhân hóa bằng trí tuệ nhân tạo, machine learning (công nghệ học máy) cũng giúp nghệ sĩ tìm được đúng tệp khán giả.
Theo nghiên cứu Tổng quan ngành công nghiệp âm nhạc kỹ thuật số VN 2024 của TS Nguyễn Văn Thăng Long, giảng viên truyền thông chuyên nghiệp thuộc Đại học RMIT VN và các cộng sự, "thuật toán cá nhân hóa (personalization) đang là "linh hồn" của những nền tảng phát nhạc trực tuyến. Bằng cách phân tích sở thích, lịch sử nghe nhạc và thậm chí cả tâm trạng người dùng, những thuật toán này có thể cho ra trải nghiệm cá nhân hóa phù hợp nhất. Từ đó, mở ra cơ hội tuyệt vời cho nghệ sĩ khi những bài hát mới dễ "chen chân" vào danh sách phát của người dùng hơn. Song song, người dùng cũng sẵn sàng khám phá thể loại âm nhạc phản ánh chân thực cảm xúc và lối sống, nhờ đó những nghệ sĩ mới, những bản nhạc mới cũng được biết đến nhiều hơn.
Quy trình chuẩn hiện đại
Bên cạnh sự phong phú của thị trường, nhiều chuyên gia khẳng định âm nhạc VN ngày càng phát triển theo hướng hiện đại và quy củ hơn. Điều này có thể nhận thấy qua việc các hãng đĩa lớn như Warner Music, Universal Music, Sony Music… đã có mặt tại nước ta trong vài năm qua, mang theo các quy trình, chuẩn mực quốc tế trong từng khâu, từ phát hành, phân phối cho đến truyền thông. Ngoài ra, theo TS Nguyễn Văn Thăng Long, việc các nghệ sĩ đóng góp ngày càng nhiều hơn vào quá trình tạo ra sản phẩm theo mô hình đồng sáng tác, singer/songwriter, sáng tạo concept… cũng giúp họ ngày càng nhận thức rõ hơn về giá trị của tài sản trí tuệ và quyền sở hữu, qua đó thúc đẩy các sản phẩm âm nhạc được đầu tư bài bản, coi trọng yếu tố bản quyền…
Ngoài ra, nếu trước đây nhạc số phải đối mặt với tình trạng nghe lậu, tải lậu, thì sự phong phú và dễ tiếp cận của các nền tảng streaming đã giúp từng bức khắc phục. Văn hóa thần tượng, cộng đồng người hâm mộ nở rộ gần đây từ các chương trình anh trai, chị đẹp… càng củng cố cho điều này, khi để nghệ sĩ mà mình yêu thích được chú ý, đạt thành tích cao, thì người hâm mộ trung thành không ngừng streaming cũng như ủng hộ các sản phẩm của họ trên nhiều nền tảng. Điều này vô hình trung tạo ra một môi trường thượng tôn pháp luật về bảo vệ bản quyền, giúp nghệ sĩ có động lực để phát triển và cống hiến nhiều hơn, còn ngành công nghiệp thu âm cũng yên tâm với nguồn thu của mình.
Và khi nhận thấy tiềm năng của thị trường trong nước thì sự đầu tư từ các công ty quốc tế sẽ giúp cho cả nghệ sĩ lẫn khán giả được hưởng lợi. Cụ thể, bằng sự kết nối toàn cầu, nghệ sĩ trong nước có cơ hội hợp tác, cọ xát, giới thiệu bản thân với tệp khán giả lớn hơn, từ đó mở rộng thêm sức ảnh hưởng, còn khán giả sẽ được thưởng thức ngày càng nhiều hơn những sáng tạo độc đáo. Đây là trường hợp của các ca sĩ như Khắc Hưng, Vũ., Hoàng Duyên… với những sự khởi đầu rất đáng khích lệ.
Nói về xu hướng này, bà Tôn Nữ Như Ngọc, Trưởng phòng Labels & Artist Solutions tại Believe VN - nhà phân phối các sản phẩm kỹ thuật số, nhận định: "Các công ty âm nhạc toàn cầu đã và đang đánh giá cao sự phát triển đáng kể của ngành công nghiệp âm nhạc kỹ thuật số VN. Nhờ tận dụng những công nghệ và quy trình chuẩn, ngành công nghiệp này đã trở nên chuyên nghiệp trong gần như mọi khâu, từ sáng tạo, sản xuất, phân phối cho đến hợp tác thực hiện sản phẩm âm nhạc. Từ đây, tất cả những bên liên quan bao gồm nghệ sĩ, khán thính giả, các công ty và đối tác đều được hưởng lợi".