Sau thỏa thuận hòa bình của ông Trump, 200.000 người di tản vì xung đột CHDC Congo

Lực lượng đối lập M23 đã tiến về phía thị trấn Uvira gần biên giới CHDC Congo với Burundi, đụng độ với quân chính phủ và các nhóm vũ trang địa phương khác gọi là Wazalendo tại những ngôi làng phía bắc Uvira. AFP dẫn nguồn đưa tin quân đối lập M23 đã tiến vào Uvira vào cuối ngày 9.12.

Burundi coi khả năng Uvira rơi vào tay quân đối lập tại CHDC Congo là mối đe dọa tồn vong vì thị trấn này nằm đối diện thủ phủ kinh tế Bujumbura của Burundi, chỉ cách nhau hồ Tanganyika. Burundi đã triển khai khoảng 10.000 binh sĩ đến miền đông CHDC Congo vào tháng 10.2023 theo thỏa thuận hợp tác quân sự và được cho là đã bổ sung thêm 8.000 binh sĩ.

Đụng độ xảy ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp các Tổng thống Rwanda và CHDC Congo tại Washington D.C vào ngày 4.12 để làm lễ ký kết thỏa thuận chấm dứt chiến sự do Mỹ và Qatar làm trung gian hồi tháng 11 tại Doha. Khi đó, ông Trump nói đã làm được điều mà nhiều bên khác không làm được khi chấm dứt cuộc xung đột 30 năm khiến hàng triệu người thiệt mạng.

Hôm 8.12, lực lượng đối lập đã kiểm soát thị trấn tiền tuyến Luvungi trong khi giao tranh ác liệt diễn ra gần những ngôi làng Sange và Kiliba trên đường đến Uvira. Trước khi đợt giao tranh mới nhất bùng phát, xung đột đã khiến ít nhất 1,2 triệu người rời khỏi nơi ở.

Bộ Ngoại giao Mỹ cuối ngày 8.12 tuyên bố cực kỳ lo ngại về việc leo thang bạo lực, yêu cầu Rwanda ngừng ủng hộ M23.

Ngày 9.12, Mỹ và Nhóm liên lạc quốc tế (ICG) vì khu vực Hồ lớn châu Phi bày tỏ lo ngại sâu sắc về tình hình, cho rằng việc sử dụng các máy bay không người lái tấn công và cảm tử ngày càng nhiều đánh dấu bước leo thang lớn trong xung đột và đe dọa nghiêm trọng dân thường.

Mỹ và ICG cáo buộc cuộc tiến công của M23 có khả năng gây bất ổn cho toàn khu vực. ICG gồm Liên minh châu Âu (EU) và 8 nước Anh, Bỉ, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, Pháp, Thụy Điển và Thụy Sĩ.

Tuyên bố chung kêu gọi M23 và quân đội Rwanda ngừng chiến dịch tiến công, Rwanda rút quân khỏi miền đông Congo và gây sức ép để M23 quay về các vị trí được thiết lập trong một tuyên bố được ký kết hồi tháng 7 tại Doha.

Tổng thống CHDC Congo Felix Tshisekedi hôm 8.12 cáo buộc Rwanda vi phạm cam kết đã đưa ra tại Mỹ. Rwanda phủ nhận việc ủng hộ các nhóm đối lập tại CHDC Congo dù Mỹ và Liên Hiệp Quốc nói có bằng chứng rõ ràng.