Ở Việt Nam, lúa gạo và cà phê là những nông sản xuất khẩu chủ lực. Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo đóng góp 19% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn quốc. Những khí thải này xuất phát từ các yếu tố khác nhau như phá rừng, sử dụng mật độ phân bón và nước tưới ngày càng tăng và việc quản lý không tốt các sản phẩm phụ như rơm, vỏ trấu.
Tương tự, các vườn trồng cà phê cũng là một trong những nguy cơ trực tiếp và gián tiếp của nạn phá rừng. Theo các chuyên gia, kinh tế tuần hoàn là một phương pháp tiếp cận nhằm giải quyết những vấn đề trên, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái nông nghiệp và cải thiện hiệu suất kinh tế.
Triển khai sáng kiến chung của UNDP và Viện quản lý Nước quốc tế, các hộ nông dân quy mô nhỏ và các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chuỗi giá trị cà phê và gạo tại 3 tỉnh là Cần Thơ, Đắk Lắk và Sơn La áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Những mô hình này dự kiến sẽ tác động tích cực đến sinh thái nông nghiệp, nâng cao giá trị kinh tế và cải thiện cuộc sống của cộng đồng địa phương.
Sáng kiến được triển khai với một số hoạt động quan trọng, có tính lan toả như tổ chức khóa đào tạo thực tiễn tăng cường năng lực cho 200 nhóm nông dân và lan rộng các giải pháp tuần hoàn liên quan đến chất thải nông thôn, chất thải đô thị tại các địa điểm được lựa chọn. Cùng với đó, hai mô hình kinh doanh tiềm năng cũng được chọn để xác định những khó khăn và tìm ra các giải pháp tuần hoàn phù hợp. Chẳng hạn, hỗ trợ tư vấn kỹ thuật để đảm bảo tính khả thi cho những mô hình này về mặt kinh tế, tiết kiệm tài nguyên và trở thành giải pháp nông nghiệp thông minh với khí hậu.
Mạng lưới kinh tế tuần hoàn Việt Nam phổ biến các mô hình kinh doanh cải tiến để nhân rộng ở các tỉnh và thúc đẩy việc học hỏi bằng cách tạo điều kiện kết nối các bên liên quan, bao gồm các cơ quan chức năng, các công ty tư nhân, các hiệp hội, cơ quan học thuật và đối tác phát triển.
Theo bà Ramla Khalidi - Trưởng Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, áp dụng nguyên tắc tuần hoàn trong nông nghiệp có tiềm năng giảm lượng khí thải carbon của Việt Nam, giảm thiểu chất thải và tạo thêm các cơ hội việc làm. Sáng kiến thử nghiệm này nằm trong khuôn khổ các hoạt động UNDP đang triển khai nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, carbon thấp và nông nghiệp tuần hoàn.
Còn TS Mark Smith - Tổng Giám đốc Viện quản lý Nước quốc tế chia sẻ mục tiêu chung của sự hợp tác trên là đảm bảo cho các giải pháp sinh thái tuần hoàn được sử dụng hiệu quả, tạo ra các lợi ích về kinh tế, môi trường và xã hội. Qua đó, giúp hộ nông dân, các doanh nghiệp vừa và nhỏ từ khu vực nông thôn và thành thị, đóng góp vào việc giảm lượng phát thải khí nhà kính.
Thử nghiệm kinh doanh tuần hoàn trong chuỗi giá trị cà phê và gạo cũng cho thấy tầm quan trọng của các đối tác hướng đến sự phát triển bền vững. Bằng cách kết hợp kiến thức chuyên môn và nguồn lực, hai tổ chức đặt mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển đổi hướng tới các hệ thống nông nghiệp thực phẩm với khả năng phục hồi thiên nhiên tích cực.