Doanh nghiệp ứng phó việc EU lần đầu quy định dư lượng asen vô cơ trong thủy sản

Cụ thể, EU bổ sung mức dư lượng tối đa (MRLs) asen vô cơ trong cá và các loại thủy sản khác từ 0,05 – 1,5 ppm.

EU cho phép tiếp tục lưu hành đối với một số loại sản phẩm trên thị trường cho đến ngày hết hạn sử dụng. Thời gian có hiệu lực vào ngày thứ hai mươi sau ngày công bố trên Công báo của Liên minh châu Âu: Ngày dự kiến ban hành là tháng 7/2025 và ngày dự kiến quy định có hiệu lực là tháng 7/2025.

Trước thông báo này, EU không thiết lập mức giới hạn cụ thể cho hàm lượng asen vô cơ trong cá và các sản phẩm thủy sản. Thay vào đó, thị trường này tập trung vào việc kiểm soát các kim loại nặng khác như Cadimi hay thủy ngân. Những nội dung chính được EU thi hành tại Quy định (EU) 1881/2006 và các sửa đổi liên quan.

Việc dự thảo sửa đổi bổ sung quy định EU thiết lập MRLs của asen vô cơ liên quan đến nhiều sản phẩm cá và các loại thủy sản khác của Việt Nam đã và đang xuất khẩu sang thị trường EU.

Trên thực tế, hầu hết cá và thủy sản chứa asen ở dạng asen hữu cơ, ít độc. Tuy nhiên, một số loài cá và thủy sản có thể chứa một lượng nhỏ asen vô cơ. Nguyên nhân là do: asen có sẵn ở vùng nước ngầm, rồi đi vào hệ sinh thái thủy sinh; cá hấp thụ asen qua thức ăn, nước và trầm tích dưới đáy sông, hồ, biển.

Ngoài ra, cá và thủy sản có thể nhiễm asen do ô nhiễm môi trường, bắt nguồn từ các ngành khai khoáng, luyện kim, sản xuất thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm, dệt may… xả thải asen vào nguồn nước; hoặc phân bón, thuốc BVTV chứa asen chảy xuống sông, hồ; hoặc do nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý.

“Việc EU kiểm soát asen vô cơ trong cá và một số loại thủy sản nhập khẩu đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động kiểm soát tốt sản phẩm, theo ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam.

Lãnh đạo Văn phòng SPS Việt Nam cũng cho biết thêm, EU quy định rất chi tiết về dư lượng asen vô cơ trong dự thảo. Chẳng hạn, mức dư lượng tối đa được áp dụng cho trọng lượng ướt của sản phẩm. Trong trường hợp, cá được xuất khẩu nguyên con, mức dư lượng tối đa sẽ tính cho toàn bộ con cá.

Ngoài cá, EU cũng áp dụng quy định về MRLs cho asen vô cơ đối với một số loài động vật giáp xác như cua, hoặc động vật thân mềm 2 mảnh vỏ như sò điệp.

“Chúng tôi đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, góp ý và thông báo cho các tổ chức, cá nhân liên quan biết vấn đề này”, ông Nam chia sẻ và nhấn mạnh, mọi thông tin góp ý về dự thảo cần gửi về Văn phòng SPS Việt Nam trước ngày 28/4 để tổng hợp gửi EU.

Theo Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản ngoài khối lớn thứ 5 cho EU giai đoạn 2017 – 2022, nguồn cung lớn thứ 2 từ châu Á, sau Trung Quốc và chiếm thị phần 3,7% trong tổng nhập khẩu thủy sản của EU. Những năm gần đây, xuất khẩu thuỷ sản vào EU có sự tăng trưởng nhờ sự phục hồi của thị trường này. Bên cạnh đó, cơ cấu xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU trong thời gian tới dự kiến sẽ có nhiều chuyển biến khi các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tích cực đẩy mạnh xuất khẩu những sản phẩm thủy sản được hưởng ưu đãi từ Hiệp định EVFTA trong khi phía đối tác cũng ưu tiên lựa chọn sản phẩm thủy sản từ Việt Nam do có mức giá cạnh tranh hơn và nguồn nguyên liệu ổn định. Theo Hiệp hội VASEP, Hiệp định EVFTA dự kiến giúp xuất khẩu thủy sản tăng trưởng khoảng 2% giai đoạn 2020 - 2030.

Bên cạnh EU, Văn phòng SPS Việt Nam cũng nhận được thông báo từ Ban thư ký Ủy ban SPS, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Vương quốc Anh đề xuất sửa đổi giới hạn mức dư lượng tối đa (MRLs) đối với hoạt chất haloxyfop-P đối với các nhóm thực phẩm.

Cụ thể, Vương quốc Anh điều chỉnh MRLs tăng với nhóm quả có múi (bưởi, cam, chanh, quýt), táo, mơ, đào, mận, nho, hồng xiêm, chuối, đậu (có vỏ), đậu Hà Lan (có vỏ), đậu nành…; đồng thời điều chỉnh MRLs giảm đối với: cà rốt, rễ mùi tây, hẹ, hạt hướng dương, sản phẩm có nguồn gốc động vật…

Chẳng hạn, cà rốt, hẹ, rễ mùi tây đang ở MRLs là 0,09 mg/kg, dự kiến sẽ giảm xuống còn 0,01 mg/kg.

Các sản phẩm không liệt kê trong dự thảo sẽ được áp dụng giá trị mặc định mức 0,01 ppm (0,01 mg/kg).

Vương quốc Anh dự kiến ban hành quy định ngày 20/6/2025 và ngày dự kiến quy định có hiệu lực 19/12/2025.

Văn phòng SPS Việt Nam đề nghị các cơ quan, đơn vị nghiên cứu, góp ý và thông báo cho các tổ chức, cá nhân liên quan.