Học sinh TP.HCM làm quen với thi tốt nghiệp THPT trên máy tính

LÀM QUEN THI TRÊN MÁY TÍNH TỪ BÀI KIỂM TRA THƯỜNG XUYÊN

Trong bối cảnh đổi mới hình thức thi tốt nghiệp THPT theo hướng số hóa, hiệu trưởng các trường THPT tại TP.HCM cho rằng không thể chờ đến khi Bộ GD-ĐT ban hành đề thi chính thức mới bắt đầu chuẩn bị. Một lộ trình bài bản, chủ động và có bước đi phù hợp sẽ vừa giúp học sinh (HS) sẵn sàng tâm lý, vừa giúp giáo viên (GV) và nhà trường làm chủ toàn bộ quy trình. Việc tổ chức kiểm tra thường xuyên trực tuyến chính là bước khởi đầu quan trọng để HS làm quen với cảm giác thi trên máy tính, thao tác bàn phím, sử dụng chuột, nhận diện nút chức năng, và rèn sự tập trung trong không gian số, những yếu tố mà thi giấy truyền thống không thể mô phỏng đầy đủ.

ẢNH MINH HỌA: ĐÀO NGỌC THẠCH

Chẳng hạn tại Trường THPT Bùi Thị Xuân (P.Bến Thành), hình thức "thi trên máy tính" được bắt đầu từ bài kiểm tra thường xuyên ngay trong học kỳ 1 của năm học 2025 - 2026. Lãnh đạo trường này cho hay, đây không phải là hoạt động mang tính thử nghiệm ngắn hạn mà là kết quả của quá trình chuẩn bị dài hơi. Nhà trường đã xây dựng kế hoạch cụ thể, rà soát hạ tầng công nghệ, tập huấn cho GV cách soạn đề, thiết lập thời gian và xuất kết quả tự động. HS được hướng dẫn thao tác đăng nhập, nộp bài, làm quen với giao diện và cách kiểm tra kết quả.

Các bài kiểm tra được trộn ngẫu nhiên thành 48 mã đề từ 2 đề gốc, đảo thứ tự câu hỏi và đáp án để hạn chế gian lận. Hệ thống tự động chấm, giúp GV giảm khối lượng công việc thủ công mà vẫn đảm bảo tính công bằng, khách quan.

Việc công bố kết quả ngay sau khi nộp bài giúp các em nhận được phản hồi tức thì, biết mình cần củng cố ở đâu. Còn GV có thể nhanh chóng phân tích phổ điểm, xác định những phần kiến thức HS còn yếu để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp hơn.

Tương tự, tại Trường THPT Nguyễn Hiền (P.Bình Thới), thầy Phạm Lê Thanh, tổ trưởng tổ hóa học, thông tin trường đã tổ chức cho HS được cọ xát với các thao tác làm bài kiểm tra trực tuyến với quy trình giám sát nghiêm ngặt, hạn chế việc gian lận. Hệ thống được lập trình tự động phát hiện hành vi rời khỏi màn hình. Nếu HS chuyển sang cửa sổ khác, hệ thống sẽ tự động cảnh báo và cho 5 giây để quay lại. Nếu quá thời gian này, bài thi sẽ bị khóa. Khi có cảnh báo hoặc khóa bài, GV sẽ lập tức mở cài đặt, xem xét sự cố và quyết định có cho phép HS tiếp tục làm bài hay không tùy vào mức độ. Từ đó HS cảm thấy tự tin, quen dần với việc được kiểm tra đánh giá gắn với công nghệ số.

HÌNH THÀNH KỸ NĂNG CHO KỲ THI CHÍNH THỨC

Khi tổ chức hình thức kiểm tra này với HS lớp 10, lớp 11, lãnh đạo các trường cùng nhìn nhận mục tiêu lớn nhất của giai đoạn làm quen không phải điểm số, mà là hình thành thói quen: HS biết thao tác nhanh, bình tĩnh trước sự cố kỹ thuật nhỏ, hiểu rõ cách hiển thị câu hỏi, cách chuyển câu, cách kiểm tra bài trước khi nộp. Khi những điều này trở thành phản xạ tự nhiên thì các em sẽ giảm hẳn áp lực kỳ thi chính thức, không còn bỡ ngỡ trước việc "thi trên màn hình".

Bên cạnh đó, ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân, còn cho hay hình thức kiểm tra trên máy tính mang lại nhiều giá trị thiết thực. Nhà trường tiết kiệm đáng kể lượng giấy in, kinh phí sao in đề thi và thời gian coi, chấm thi. GV không phải mất hàng giờ chấm bài, đối chiếu đáp án hay nhập điểm. Việc "phát đề" và "thu bài" diễn ra đồng loạt chỉ trong vài giây, giúp tối ưu quá trình tổ chức và đảm bảo tính công bằng. Đặc biệt, việc HS xem điểm ngay sau khi rời khỏi phòng thi tạo động lực mạnh mẽ, giúp các em tự đánh giá mức độ tiến bộ và điều chỉnh chiến lược học tập phù hợp. Với hình thức trực tuyến, nhà trường cũng có thể tổ chức nhiều lượt kiểm tra khác nhau mà không lo trùng lặp, giảm áp lực dồn vào một buổi.

Sau buổi kiểm tra, các GV đều thống nhất rằng đây là hình thức đánh giá phù hợp với xu hướng mới. GV tiết kiệm đáng kể thời gian chấm bài, đồng thời có dữ liệu chính xác để đánh giá năng lực HS.

Phan Gia Mỹ, HS Trường THPT Bùi Thị Xuân, cho biết em cảm thấy hứng thú, chủ động và thoải mái hơn khi được làm bài kiểm tra trên máy tính. "Điểm hiện ngay sau khi nộp bài khiến em thấy mình được học thực sự, không phải đợi chờ hay lo lắng như trước", Mỹ cho hay.

Sau giai đoạn hình thành kỹ năng, các trường cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện ngân hàng đề số hóa, mở rộng áp dụng ở những môn học khác, tiến tới hình thành hệ thống đánh giá tự động và phân tích năng lực HS.

Ảnh: Bích Thanh

NHỮNG PHÁT SINH CẦN LƯU Ý

Để việc thực tập thi trên máy tính khả thi và an toàn, các hiệu trưởng cho rằng phải nhận diện rõ những hạn chế.

Khi một khối lớp cùng mở đề, chuyển câu, nộp bài, hệ thống có thể rung lắc hoặc phản hồi chậm. Điều này dễ gây căng thẳng tâm lý cho HS và ảnh hưởng đến chất lượng bài làm. Ngoài ra, số lượng phòng máy hiện có thường không đáp ứng được quy mô thi lớn dẫn đến việc phải chia nhiều ca thi trong một buổi, kéo dài thời gian tổ chức và gây áp lực lên giám thị, kỹ thuật viên.

Cấu hình máy, chất lượng mạng, tốc độ xử lý cũng là yếu tố quan trọng. Chỉ cần một máy tính chạy chậm, một lần mất kết nối là bài thi của HS bị gián đoạn. Theo các hiệu trưởng, nguy cơ lớn nhất vẫn luôn là cúp điện, sự cố có thể xóa bỏ toàn bộ nỗ lực của cả buổi thi nếu không có phương án dự phòng.

Vì vậy, để triển khai hiệu quả, ông Nguyễn Quang Đạt, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Tất Thành (P.Bình Phú), cho biết các trường cần một kế hoạch nhiều tầng từ cơ sở vật chất cho đến nhân sự. Chẳng hạn như cần chuẩn hóa phòng máy tính, phân luồng thời gian thi hợp lý, bố trí đội kỹ thuật trực liên tục. Không chỉ HS cần làm quen với thao tác thi mà GV, giám thị, kỹ thuật viên cũng phải được tập huấn để xử lý kịp thời mọi tình huống phát sinh.

"Thi trên máy tính là xu thế tất yếu. Điều quan trọng là mỗi nhà trường phải xây dựng lộ trình phù hợp, an toàn, bài bản, từng bước đưa HS đến một môi trường thi hiện đại, minh bạch, tiết kiệm và hiệu quả. Khi được chuẩn bị tốt, kỳ thi trên máy tính không còn là thử thách, mà trở thành cơ hội khẳng định năng lực số của thế hệ HS mới", ông Đạt nói.