Thông tin được chia sẻ trong hội thảo công tác quản lý đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ tư vấn du học năm 2024 do Bộ GD-ĐT tổ chức tại Trường ĐH Sài Gòn sáng nay (30.9).
Du học sinh Việt Nam có nơi tăng tới 46% so với năm trước
Thống kê từ trang thông tin điện tử theo dõi tư vấn du học Việt Nam do Cục Hợp tác quốc tế (Bộ GD-ĐT) quản lý, năm 2024 số lượng tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học đã đạt đến 3.423 tổ chức, với 2.860 tổ chức đang hoạt động. Một số tổ chức không hoạt động trở lại hậu Covid-19 hoặc ngừng kinh doanh do hoạt động không hiệu quả.
Tính đến giữa tháng 9 năm nay, 203 tổ chức mới đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh dịch vụ tư vấn du học. Hai địa phương tiếp tục dẫn đầu về số lượng tổ chức tư vấn du học gồm Hà Nội với 1.304 tổ chức và TP.HCM với 513 tổ chức. Tiếp theo đó là các địa phương như: Nghệ An, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hải Dương và Hà Tĩnh…
Cũng theo thông tin chia sẻ tại hội thảo từ Cục Hợp tác quốc tế, hiện nay các thị trường lớn thu hút nhiều du học sinh Việt Nam bao gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Mỹ. Thống kê từ Cục Hợp tác quốc tế cho thấy số du học sinh tư vấn đi học thành công năm 2024 tính đến giữa tháng 9 là 1.361 trường hợp. Trong đó, những thị trường dẫn đầu số du học sinh Việt Nam theo học gồm: Nhật Bản 836 người, Hàn Quốc 276 người, Đài Loan (Trung Quốc) 68, Úc 54, Đức 39, Canada 36.
Số liệu được chia sẻ tại hội thảo cũng cho thấy xu hướng tăng, giảm du học sinh Việt Nam khác nhau ở từng quốc gia và vùng lãnh thổ. So với năm 2022, thống kê từ Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam năm 2023 ghi nhận có 23.500 người Việt du học Trung Quốc (giảm 3.500 người). Tương tự, theo Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE) thì số du học sinh tại Mỹ năm 2023 là 31.310 người (giảm 21% so với mức cao nhất trước Covid-19). Tổ chức Hỗ trợ sinh viên Nhật Bản (JASSO) cho biết, năm 2023 Việt Nam có 36.339 người du học Nhật (giảm 2,8% so với 2022).
Ngược lại, số liệu từ Bộ Giáo dục Úc cho thấy có 32.948 du học sinh Việt Nam năm 2023 (tăng hơn 46% so với năm trước đó). Bộ Di trú, người tị nạn và quốc tịch Canada (IRCC) thống kê năm 2023 có 17.175 du học sinh Việt đến học tập. Theo Viện Phát triển giáo dục Hàn Quốc (KEDI), trong vòng 12 tháng tính đến tháng 4.2023 Việt Nam có 43.361 người du học Hàn Quốc (các năm gần đây dao động trong khoảng 35.000-38.000 người). Năm 2023, cơ quan giáo dục Đài Loan (Trung Quốc) ghi nhận 27.491 người Việt đến học (tăng 3.763 người so với 2022).
Riêng tại TP.HCM, trong năm 2022 có 1.664 du học sinh và năm 2023 tăng lên 1.813 du học sinh và tiếp tục đà tăng sau dịch Covid-19. Thị trường có du học sinh nhiều nhất là Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Mỹ, Canada, Đức và Đài Loan (Trung Quốc).
Kinh doanh tư vấn du học "không đạo đức"
Cục Hợp tác quốc tế (Bộ GD-ĐT) đặc biệt nhấn mạnh những tồn tại trong kinh doanh tư vấn du học hiện nay. Đáng chú ý là số lượng công ty thiếu báo cáo, báo cáo muộn (chỉ làm khi chuẩn bị đến kỳ gia hạn giấy phép hoạt động) chiếm tỷ lệ khá cao dẫn đến các nhiều khó khăn trong công tác quản lý và giám sát chất lượng dịch vụ tư vấn.
Ngoài ra, một số còn tồn tại của các đơn vị tư vấn du học như: hoạt động không có giấy phép, tư vấn không minh bạch, gây thiệt hại cho học sinh và phụ huynh. Đó còn là các vi phạm về thu phí không đúng quy định hoặc thu phí mà không thực hiện tư vấn rồi bỏ trốn; các chương trình du học trá hình, đưa người ra nước ngoài trái phép. Hoạt động khi chưa đủ điều kiện, không có hợp đồng với đối tác nước ngoài, thu hồ sơ và chuyển sinh viên cho các tổ chức tư vấn có trụ sở ở nước ngoài. Có những văn phòng tư vấn "du học ma", thực hiện tư vấn thông qua mạng xã hội, không có văn phòng trụ sở thực. Thậm chí là có đơn vị thực hiện kinh doanh tư vấn du học không đạo đức, tư vấn cho học sinh và gia đình đến những cơ sở đào tạo kém chất lượng, được trả phí hoa hồng cao.
Chia sẻ tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cũng nói: "Bên cạnh những mặt tích cực, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý và kiểm soát chất lượng của các trung tâm tư vấn du học. Chúng ta đã chứng kiến một số vụ việc trung tâm tư vấn cung cấp thông tin sai lệch, có dấu hiệu vi phạm pháp luật, gây thiệt hại quyền lợi chính đáng của người học và phụ huynh. Những hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người học, mà còn tác động xấu đến hình ảnh của các tổ chức giáo dục quốc tế cũng như uy tín của hệ thống giáo dục Việt Nam".
Trước thực tế nêu trên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cho biết trong thời gian qua bộ đã triển khai nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý nhà nước đối với dịch vụ tư vấn du học. "Sự phát triển nhanh chóng của thị trường dịch vụ tư vấn du học, số lượng trung tâm tư vấn du học ở một số địa phương là rất lớn, đòi hỏi phải có những giải pháp quản lý mới và phù hợp với thực tiễn", Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh.