”Bốc thuốc” nào cho thị trường vàng?

Trong báo cáo thẩm tra về tình hình KT-XH các tháng đầu năm 2024 trình bày tại phiên khai mạc phiên họp 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 13.5, Chủ nhiệm UB Kinh tế QH Vũ Hồng Thanh đánh giá quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp. Ông Thanh dẫn chứng, thị trường vàng có nhiều biến động, chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ.

Ông Vũ Hồng Thanh phản ánh, có ý kiến cho rằng một số hạn chế trong quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ngoại tệ đã hình thành thị trường ngầm về giao dịch vàng, ngoại tệ từ lâu với quy mô giao dịch lớn, phức tạp và khó kiểm soát. Đặc biệt là hành vi "ưa thích" vàng, ngoại tệ ngày càng gia tăng, nhưng chưa được điều chỉnh phù hợp. Theo ông Thanh, điều này có thể ảnh hưởng đến công tác điều hành kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường, phản ánh qua tình hình buôn lậu vàng, ngoại tệ, tội phạm gia tăng thời gian qua.

GIA HÂN

Vấn đề thị trường vàng được nhiều thành viên UBTVQH quan tâm. Phó chủ tịch QH Trần Quang Phương đặt vấn đề: Giá vàng "nhảy múa" như vừa qua thì công tác quản lý nhà nước thế nào ? "Không lẽ cứ để giá vàng nhảy múa như thế. Không để có thị trường nhảy múa như thế được. Tôi chưa bao giờ thấy thị trường mà giá vàng tăng - giảm đột biến thế. Tôi đề nghị công tác quản lý nhà nước phải rõ", ông Phương nhấn mạnh.

Chia sẻ quan điểm này, Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng chưa bao giờ giá vàng trong nước cao như hiện nay và chênh lệch với giá vàng thế giới quá cao. "Chúng tôi thấy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó thủ tướng Lê Minh Khái (đang dự tại phiên họp - PV) đã có những chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để quản lý thị trường vàng, nhưng từ khi có chỉ đạo đến nay, giá vàng ngày càng tăng. NHNN cũng đấu thầu vàng được vài phiên, nhưng giá vàng vẫn tăng đến mức tột đỉnh", bà Nga nêu, đồng thời đề nghị cần quản lý chặt chẽ thị trường và cần có bàn tay của Nhà nước để can thiệp thị trường.

Theo Phó chủ tịch thường trực QH Trần Thanh Mẫn, việc giá vàng vừa qua "nhảy múa", lên đến 91 - 92 triệu đồng/lượng, sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu, lãi vay nước ngoài của doanh nghiệp, tác động đến lạm phát trong nước. Ông Mẫn đề nghị Chính phủ chỉ đạo theo dõi sát sao, có phương án điều hành linh hoạt, kịp thời cân bằng mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và lạm phát. "Tôi cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương rà soát, đánh giá toàn diện kết quả triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng", ông Mẫn nhấn mạnh.

Có thổi giá, thao túng hay không ?

Đại diện cơ quan quản lý nhà nước về thị trường vàng, Phó thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết giá vàng thời gian qua tăng cao chủ yếu do giá thế giới tăng vì giá vàng trong nước phụ thuộc vào giá thế giới. Từ đầu năm đến nay, giá vàng thế giới tăng 14%. Bên cạnh đó, nguồn cung vàng trong nước hạn chế khiến chênh lệch giá trong nước cao so với quốc tế.

Về giải pháp, theo ông Hà, trước mắt, do thị trường thiếu nguồn cung nên NHNN sẽ tiếp tục đấu thầu để tăng nguồn cung, ổn định giá cả, thu hẹp khoảng cách chênh lệch với giá vàng thế giới. NHNN cũng sẽ phối hợp Bộ Công an, Bộ Công thương… kiểm soát, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, đẩy giá vàng lên cao. Dự kiến hôm nay 14.5, cơ quan này tiếp tục tổ chức đấu thầu vàng miếng. Tuần này sẽ có 2 phiên đấu thầu, tăng 1 phiên so với trước, để thêm nguồn cung ra thị trường.

Báo cáo thêm tại phiên họp, Phó thủ tướng Lê Minh Khái nói trước năm 2012 vàng còn "nhảy múa" hơn vì lúc đó có tới 8 thương hiệu vàng miếng nên việc niêm yết giá theo thị trường rất phức tạp. Sau khi có Nghị định 24 năm 2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng thì 8 doanh nghiệp này không sản xuất, nhập vàng miếng nữa. Hiện Nhà nước độc quyền nhập khẩu vàng miếng.

Dù vậy, ông Khái thừa nhận vừa rồi tình hình biến động lớn, giá vàng cao hơn so với giá thế giới, thời điểm cao nhất lên tới 18 - 19 triệu đồng, thậm chí 20 triệu đồng/lượng; do vậy đòi hỏi phải quản lý. "NHNN cần đánh giá kỹ có vấn đề "thổi" giá, thao túng hay không, nhu cầu giao dịch vàng thế nào, có thật hay không… Việc này rất phức tạp. Nếu ta không kiểm soát nó bằng các giải pháp đồng bộ thì rất khó", ông Khái nêu quan điểm.

Chia sẻ với sự sốt ruột của UBTVQH, sự quan tâm của người dân, song Phó thủ tướng cho rằng đây là vấn đề cần đánh giá kỹ. "Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất đau đầu về vấn đề này. Nhưng tôi nghĩ thời gian tới các bộ, ngành tích cực vào cuộc thì chắc chắn không khó khăn gì chúng ta không xử lý được", Phó thủ tướng Lê Minh Khái nêu và cho biết hôm nay 14.5 ông có cuộc làm việc với NHNN về thị trường vàng. Sau khi đánh giá tình hình, sẽ giao thanh tra chuyên ngành thanh tra ngay những đầu mối lớn, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm chuyển cho Bộ Công an xử lý ngay.