Vụ gian lận thi cử Sơn La: Cần cơ quan điều tra cấp cao hơn?

Cơ quan điều tra khám xét phòng làm việc của các bị can tại Sở GD-ĐT tỉnh Sơn La - Ảnh: Công an cung cấp

Như Tuổi Trẻ Online đã thông tin, Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh Sơn La vừa hoàn tất bản cáo trạng 21 trang về vụ án gian lận trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 tại tỉnh Sơn La.

Theo đó, Viện KSND truy tố 8 bị can với tội danh lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gồm: Trần Xuân Yến (nguyên phó giám đốc Sở GD-ĐT), Lò Văn Huynh, Nguyễn Thanh Nhàn và Nguyễn Thị Hồng Nga (nguyên trưởng phòng, phó phòng và chuyên viên Phòng khảo thí và quản lý chất lượng giáo dục), Đặng Hữu Thủy (nguyên phó hiệu trưởng Trường THPT Tô Hiệu), Cầm Thị Bun Sọn (nguyên phó trưởng Phòng chính trị - tư tưởng), Đinh Hải Sơn và Đỗ Khắc Hưng (nguyên cán bộ Công an tỉnh Sơn La).

Không nhờ, vẫn có người tự nguyện "nâng điểm" giùm?

Theo bản cáo trạng, Cơ quan An ninh điều tra - Công an tỉnh Sơn La đã tổ chức xác minh các trường hợp là trung gian, trường hợp là cha mẹ, người thân của thí sinh và bản thân thí sinh.

Kết quả, có 18 đối tượng trung gian đã nhận thông tin từ người nhà thí sinh để chuyển cho các bị can. Trong đó, có ông Hoàng Tiến Đức - giám đốc Sở GD-ĐT Sơn La (8 thí sinh), ông Nguyễn Ngọc Hà - trưởng Phòng giáo dục trung học của Sở GD-ĐT (10 thí sinh, gồm cả con gái), ông Nguyễn Minh Khoa - nguyên phó trưởng Phòng an ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh (5 thí sinh), ông Trần Văn Điện - cán bộ Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên TP Sơn La (4 thí sinh)…

Tuy nhiên, khi làm việc với cơ quan điều tra, có hai trường hợp không thừa nhận cung cấp thông tin thí sinh cho hai ông Đặng Hữu Thủy và ông Nguyễn Minh Khoa, như hai ông này khai với cơ quan điều tra.

16 trường hợp còn lại khẳng định: chỉ đưa thông tin thí sinh với mục đích "nhờ xem điểm trước". Theo đó, họ cho biết xuất phát từ quan hệ bàn bè, đồng nghiệp, người thân nên đã tiếp nhận và chuyển thông tin của các thí sinh nhờ "xem điểm thi", còn không thừa nhận được bàn bạc, hứa hẹn về vật chất với gia đình thí sinh để nhờ "nâng điểm".

Tương tự, trong số phụ huynh của 44 thí sinh được nâng điểm ở Sơn La, có 27 người thừa nhận chuyển thông tin của con cho các bị can chỉ để "nhờ xem điểm", trong đó có ông Nguyễn Duy Hoàng - phó giám đốc Sở GD-ĐT, ông Phan Ngọc Sơn - chánh thanh tra Sở GD-ĐT, ông Lê Trọng Bình - phó chủ tịch TP Sơn La, ông Đỗ Kim Quang - giám đốc VNPT Sơn La…

Những phụ huynh này khai nhờ các bị can "xem giúp điểm thi trước" để gia đình kịp thời điều chỉnh nguyện vọng cho con vào các trường cho phù hợp, còn không trao đổi, hứa hẹn gì về lợi ích vật chất.

Có 15 phụ huynh khẳng định không chuyển thông tin thí sinh cho các bị can hay đối tượng trung gian, không biết vì sao các bị can, các đối tượng trung gian lại khai là các phụ huynh này đưa thông tin.

Trong số này có các ông bà Nguyễn Quang Việt - cục trưởng Cục Thuế tỉnh, Dương Đức Toàn -giám đốc BQL dự án đầu tư xây dựng TP Sơn La, Bùi Minh Hải - hạt phó Hạt Kiểm lâm huyện Mai Sơn, Đào Văn Quang - phó chủ tịch TP Sơn La…

Từ lời khai của các phụ huynh, người trung gian, cơ quan điều tra đã xác minh 21/44 thí sinh được nâng điểm. Kết quả, có 11 em khai trực tiếp liên hệ chuyển thông tin với mục đích "nhờ xem điểm"; 8 thí sinh không thừa nhận chuyển thông tin; 2 thí sinh không có mặt tại địa phương nên không xác minh được.

"Tiền do vụ lợi mà có": Không lý giải nổi

Đáng chú ý, 4/8 bị can đã khai nhận cụ thể việc nhận tiền của một số phụ huynh, người trung gian để giúp sửa bài, nâng điểm cho thí sinh; có phụ huynh thì hứa hẹn sẽ đưa tiền sau khi biết kết quả của thí sinh.

Tống đạt quyết định khởi tố bị can Nguyễn Thị Thanh Nhàn tại Sở GD-ĐT Sơn La - Ảnh: Công an cung cấp

Trong đó, bị can Nguyễn Thị Hồng Nga nhận 1,040 tỉ đồng của ông Trần Văn Điện để giúp sửa bài, nâng điểm cho 4 thí sinh. Bị can Lò Văn Huynh nhận 1 tỉ đồng của ông Nguyễn Minh Khoa để giúp sửa, nâng điểm cho 2 thí sinh; nhận 300 triệu đồng của bà Lò Thị Trường để giúp 1 thí sinh.

Bị can Cầm Thị Bun Sọn nhận 440 triệu đồng của bà Hoàng Thị Thành để giúp sửa, nâng điểm cho 1 thí sinh Dương Hoàng Tr.. Bị can Đặng Hữu Thủy nhận 500 triệu đồng của 3 người để giúp sửa, nâng điểm cho 4 thí sinh; riêng bà Bùi Thị Xuân hứa hẹn đưa 270 triệu đồng sau khi giúp nâng điểm cho 1 thí sinh.

Tuy nhiên, 8 cá nhân đưa tiền trên không thừa nhận đã thỏa thuận và đưa tiền cho 4 bị can. Viện KSND tỉnh Sơn La xác định: ngoài lời khai của 4 bị can và số tiền đã nộp cơ quan điều tra, không có tài liệu chứng cứ nào khác để chứng minh, nên không đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội đưa hối lộ, nhận hối lộ và môi giới hối lộ.

Như vậy, sau gần một năm điều tra, Công an tỉnh và Viện KSND tỉnh Sơn La mới làm rõ được một phần của vụ án gian lận thi cử tại địa phương này. Còn hàng loạt vấn đề "khúc mắc" như vì sao các phụ huynh Sơn La chỉ "nhờ xem điểm", thậm chí có người chẳng nhờ, vậy mà 8 bị can lại tự nguyện "nâng điểm" cho 44 thí sinh, để rồi vừa phải vào vòng lao lý, vừa phải nộp lại cả tỉ đồng "tiền do vụ lợi mà có"…

Giống như một bài toán tìm "ẩn số x" khi đã biết các yếu tố: người thực hiện (8 bị can), số tiền tỉ "chạy điểm", điểm số được nâng của thí sinh, vậy nhưng "ẩn số x" - các phụ huynh chi tiền "chạy điểm" - tìm hoài vẫn không ra.

Được biết trong hàng chục email, bình luận của bạn đọc mà Tuổi Trẻ Online nhận được hôm nay, rất nhiều ý kiến bức xúc đề xuất cần phải để cơ quan điều tra cấp trên (cụ thể là Bộ Công an) vào cuộc điều tra từ đầu vụ án gian lận thi cử tại Sơn La thì mới mong có thể làm sáng tỏ ngọn ngành.